جراحی پلاستیک سوختگی صورت

سوختگی صورت برای تمام افراد اتفاقی تلخ و دردناک است که تاثیرات منفی بسیار زیادی در زندگی افرادی که دچار سوختگی شدند می‌گذارد. جای سوختگی روی صورت بر تمام ابعاد زندگی افراد از روابط اجتماعی و کاری گرفته تا اعتماد به نفس و حتی سلامتی جسمی، تاثیر منفی می‌گذارد. بنابراین بهترین کار انجام جراحی پلاستیک سوختگی صورت برای درمان این مشکل است. سوختگی‌های صورت یکی از چالش‌برانگیزترین مشکلات در زمینه جراحی پلاستیک و ترمیمی هستند. این نوع سوختگی‌ها به دلیل آسیب‌های شدید به بافت‌های نرم و پوست و به دلیل تأثیرات عاطفی و روانی که بر بیمار می‌گذارند، مشکلات قابل توجهی برای بیماران ایجاد می‌کنند. سوختگی‌های جزئی و خفیف معمولا با درمان‌های غیر جراحی درمان می‌شوند، اما سوختگی‌های شدید و عمیق نیاز به انجام جراحی دارند.

ما در این مقاله جنبه‌های مختلف جراحی پلاستیک سوختگی صورت را بررسی می‌کنیم. برای آشنایی با مزایا، عوارض و انواع این جراحی تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

جراحی پلاستیک سوختگی صورت چیست؟

جراحی پلاستیک سوختگی صورت یکی از روش‌های درمانی برای بیمارانی است که به سوختگی صورت دچار شده‌اند. این عمل به هدف بازسازی و ترمیم آسیب‌های ناشی از سوختگی‌های شدید انجام می‌شود. در واقع این جراحی برای بازگرداندن عملکرد طبیعی صورت، بهبود شکل ظاهری و کاهش اثرات زخم‌ها و اسکارها انجام می‌شود. سوختگی‌های شدید یا سوختگی‌هایی که نواحی حیاتی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند، معمولا با جراحی پلاستیک درمان می‌شوند. جراحی سوختگی به دو دسته جراحی حاد و جراحی ترمیمی تقسیم می‌شود.

جراحی حاد بلافاصله پس از آسیب توسط تیمی از جراحان تروما که در مراقبت از سوختگی‌های حاد تخصص دارند، انجام می‌گیرد. جراحی ترمیمی نیزمعمولا برای درمان سوختگی‌های شدید توسط جراحان پلاستیک انجام می‌شود.

درمورد جراحی پلاستیک صورت نیز بخوانید.

مزایای جراحی پلاستیک سوختگی صورت

جراحی پلاستیک صورت جای زخم ناشی از سوختگی‌های شدید را تا حد قابل توجهی کاهش می‌دهد. همچنین باعث بهبود عملکردهای حیاتی صورت نیز می‌شود. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مزیت‌های این جراحی اشاره می‌کنیم. مزایای جراحی پلاستیک سوختگی صورت عبارتند از:

• با درمان جای زخم‌هایی که حرکت گردن، شانه‌ها، لب، دهان و ... را محدود می‌کنند. عملکرد اندام یا ناحیه آسیب‌دیده بهتر می‌شود.
• اسکارهای صورت که باعث مشکلاتی مانند: افتادگی پلک، تغییر در لب‌ها، بینی یا ریزش مو شده‌اند نیز با این جراحی درمان می‌شوند.
• جراحی پلاستتیک سوختگی صورت با درمان سوختگی امکان بازگشت بیمار به فعالیت‌های روزانه و شغل را فراهم می‌کند.
• یکی از مهم‌ترین مزایای این جراحی این است که علاوه بر افزایش عملکرد، جای زخم‌ها نیز بهتر می‌شود.
• جراحی پلاستیک سوختگی با کاهش جای زخم‌ها، اعتماد به نفس و سلامت روانی بیمار را بیشتر می‌کند.

جراحی پلاستیک سوختگی صورت چه نوع آسیب‌هایی را درمان می‌کند؟

در جراحی پلاستیک سوختگی صورت، انواع مختلفی از آسیب‌ها با توجه به شدت، عمق و نوع سوختگی قابل درمان هستند. هر نوع سوختگی نیز به روش‌های درمانی خاص خود نیاز دارد. در ادامه به اختصار توضیح می‌دهیم که جراحی پلاستیک سوختگی صورت چه سوختگی‌هایی را درمان می‌کند.

• سوختگی درجه اول: این نوع سوختگی فقط لایه سطحی پوست (اپیدرم) را درگیر می‌کند و باعث قرمزی و درد می‌شود.
• سوختگی درجه دوم: در این نوع، لایه‌های عمیق‌تر پوست (اپیدرم و بخشی از درم) آسیب می‌بینند و علائمی مثل تاول و قرمزی شدید ایجاد می‌کنند.
• سوختگی‌های عمیق: این سوختگی‌ها تمام لایه‌های پوست را تخریب می‌کنند و گاهی به بافت‌های زیرین مثل عضلات و استخوان‌ها نیز آسیب می‌زنند.
• سوختگی‌های درجه چهار: این نوع سوختگی به عمق زیادی نفوذ می‌کند و بافت‌هایی مثل عضله، استخوان و حتی اندام‌های داخلی را درگیر می‌کند.

درمورد سوختگی پلک نیز بخوانید.

انواع روش‌های جراحی پلاستیک سوختگی صورت

انواع روش‌های جراحی شامل آزادسازی جای زخم و بسته شدن زخم با روش‌های مختلف است. در روش‌های مختلف جراحی، بافت اسکار کشیده و آزاد می‌شود و جراح پلاستیک این ناحیه را ترمیم می‌کند. بسته به محل زخم و نیاز بیمار، روش‌های مختلفی برای درمان استفاده می‌شوند که عبارتند از:

• اسپیلیتینگ
• پیوند پوست
• میکروسرجری
• عمل فلپ آزاد
• گسترش بافت
• سایر روش‌های جراحی سوختگی صورت

اسپیلیتینگ

اسپیلیتینگ یکی از روش‌های موثر جراحی برای ترمیم و توان‌بخشی سوختگی است که برای کنترل انقباضات پوستی و بهبود شکل بافت اسکار به کار می‌رود. این روش شامل استفاده از اسپلینت‌ها برای حفظ شکل بافت آسیب‌دیده است. اسپلینت‌ها مانع کوتاه شدن و جمع شدن پوست در نواحی آسیب‌دیده می‌شوند و معمولا برای کنترل اسکارهایی که اطراف مفاصل یا فرو رفتگی‌های صورت ایجاد می‌شوند، استفاده می‌شوند.

مواد مختلفی برای ساخت اسپلینت‌ها به کار می‌روند، اما ترموپلاستیک‌های دما پایین به دلیل سبک بودن، فرم‌گیری آسان و راحتی در استفاده محبوبیت بیشتری دارند. این اسپلینت‌ها فشار کنترل‌شده‌ای را بر بافت اسکار وارد می‌کنند که به بهبود شکل بافت و حفظ آناتومی کمک می‌کند.

پیوند پوست

پیوند پوست یا گرافت پوستی یک روش جراحی است که در آن بخشی از پوست سالم بدن برداشته و به ناحیه‌ای که پوست خود را از دست داده، منتقل می‌شود. این روش برای درمان زخم‌های بزرگ، آسیب‌های شدید یا سوختگی‌ها استفاده می‌شود و به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:

اتوگرافت

اتوگرافت روشی است که در آن بافت یا پوست از بدن خود بیمار گرفته شده و به ناحیه دیگری که نیاز به ترمیم دارد، منتقل می‌شود. به این دلیل که در این روش از پوست خود بیمار استفاده می‌شود، احتمال بروز واکنش‌های ایمنی و رد پیوند بسیار کم است و نتایج جراحی معمولا موفقیت آمیز است.  

در جراحی ترمیمی سوختگی، پوست سالم از ناحیه‌ای از بدن بیمار برداشته شده و به ناحیه سوخته منتقل می‌شود. این روش به بهبود زخم‌ها و بازسازی عملکرد و ظاهر کمک می‌کند. یکی از محدودیت‌های اتوگرافت نیاز به جراحی دوم برای برداشت پوست است که ممکن است اسکار جدیدی ایجاد کند و زمان بهبودی بیشتری نیاز دارد.

زئوگرافت

زئوگرافت (Xenograft) روشی است که در آن از پوست حیوانات برای پوشش موقت زخم‌های ناشی از سوختگی استفاده می‌شود. این روش زمانی به کار می‌رود که پوست کافی از بدن بیمار برای پیوند وجود ندارد یا برای محافظت فوری زخم‌ها و جلوگیری از عفونت نیاز به ترمیم سریع زخم است.

زئوگرافت‌ها به بهبود سریع زخم‌ها کمک می‌کنند و به‌عنوان راه حلی موقت عمل می‌کنند تا زمانی که بیمار برای پیوند پوست دائمی آماده شود. به دلیل این که این روش از پوست حیوانات استفاده می‌کند، ممکن است بدن این پیوند را رد کند یا با واکنش‌های ایمنی همراه باشد. مراقبت‌های پس از عمل نقش مهمی در موفقیت این روش دارند و به جوش خوردن بهتر پیوند و هماهنگی آن با بافت‌های اطراف کمک می‌کنند.

میکروسرجری

میکروسرجری یک روش جراحی پیشرفته است که از ابزارهای دقیق و میکروسکوپ‌های جراحی برای کار بر روی ساختارهای بسیار کوچک، مثل رگ‌های خونی و اعصاب استفاده می‌کند. این روش به جراحان امکان می‌دهد که جراحی‌هایی با دقت بالا انجام دهند و آسیب به بافت‌های سالم را به حداقل برسانند.

این روش معمولا در جراحی‌های پلاستیک و ترمیمی به کار می‌رود. استفاده از میکروسکوپ‌های جراحی باعث می‌شود جراح بتواند بخیه‌های بسیار ظریفی روی رگ‌های خونی و اعصاب انجام دهد.

عمل فلپ آزاد

عمل فلپ آزاد (Free Flap) یک روش جراحی پلاستیک و ترمیمی است که در آن بخشی از بافت زنده، شامل پوست، عضله، استخوان یا عروق خونی از یک ناحیه بدن به طور کامل جدا و به ناحیه دیگری منتقل می‌شود. این عمل برای بازسازی نواحی آسیب‌دیده، مثل مناطقی که بر اثر سوختگی‌های شدید تخریب شده‌اند، به کار می‌رود. فلپ آزاد برای ترمیم صورت، دست، پا یا بخش‌هایی که نیاز به بافت جدید دارند استفاده می‌شود.

عمل فلپ آزاد بسیار پیچیده است و نیاز به مهارت بالا دارد. این جراحی ممکن است شامل پیوند میکروسکوپی رگ‌ها و اعصاب باشد و معمولا بیشتر از سایر روش‌ها طول می‌کشد.

گسترش بافت

گسترش بافت روشی است که برای افزایش مقدار پوست یا بافت موجود در بدن به کار می‌رود. این روش در بازسازی پوست پس از سوختگی‌های شدید، جراحی‌های برداشت تومور و جراحی‌های زیبایی کاربرد دارد. در این روش، یک دستگاه کوچک به نام اکسپندر زیر پوست قرار داده می‌شود. این دستگاه به تدریج با مایع یا هوا پر شده و بافت را کشیده و باعث رشد آن می‌شود. این فرآیند چندین هفته یا ماه زمان می‌برد تا بافت به اندازه کافی گسترش پیدا کند.

پس از گسترش بافت، جراحی دیگری انجام می‌شود تا اکسپندر برداشته شود و از بافت جدید برای ترمیم استفاده می‌شود. این روش خطر رد پیوند را کاهش می‌دهد، زیرا بافت از بدن خود بیمار گرفته می‌شود و با ناحیه آسیب‌دیده هماهنگی کامل دارد.

سایر روش‌های جراحی سوختگی صورت

برای درمان عوارض سوختگی، از روش‌های جراحی و غیرجراحی استفاده می‌شود. روش‌های غیرجراحی به‌عنوان مکمل یا در موارد آسیب‌های سطحی به‌کار می‌روند. این روش‌ها شامل موارد زیر هستند:

• لیزر درمانی: لیزر برای صاف کردن و بهبود پوست آسیب‌دیده استفاده می‌شود. این روش لایه‌های سطحی پوست را حذف می‌کند و سطح پوست را هموار می‌کند. درمان با لیزر برای کاهش جای زخم‌های کوچک و سوختگی‌های درجه دو مؤثر است.
• درم آبریژن: در این روش، با استفاده از مواد ساینده، لایه بالایی پوست حذف می‌شود. این روش نسبت به لیزر ارزان‌تر است و تأثیر کمتری دارد.
• مزوتراپی: مزوتراپی شامل تزریق مواد فعال مانند: آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و اسید هیالورونیک به پوست است. این روش معمولاً همراه با دیگر درمان‌ها استفاده می‌شود و به ترمیم پوست کمک می‌کند.

آماده‌سازی برای جراحی پلاستیک سوختگی صورت

قبل از انجام جراحی ترمیمی، پزشکان اطلاعات مربوط به هرگونه آلرژی یا داروهای مصرفی بیمار را جمع‌آوری می‌کنند. پزشک اقداماتی آماده‌سازی برای جراحی مانند: رژیم غذایی، اجتناب از سیگار و قطع مصرف داروهای خاص را به شما توضیح می دهد. برای شروع درمان، ابتدا باید یک جلسه مشاوره با جراح پلاستیک داشته باشید. در این جلسه ، ابتدا پزشک شما را معاینه می کند. سپس تاریخچه پزشکی شما، شامل سوابق جراحی، شرایط پزشکی و داروهای مصرفی بررسی می‌شود. همچنین پزشک خطرات و عوارض احتمالی جراحی را برای شما توضیح می‌دهد.

جراحی سوختگی صورت چگونه انجام می‌شود؟

جراحی سوختگی صورت یک فرآیند تخصصی و پیچیده است که توسط تیمی از جراحان پلاستیک در بیمارستان یا مراکز درمانی انجام می‌شود. این جراحی معمولاً در چند مرحله انجام می‌شود و هدف آن بازسازی صورت و بهبود ظاهر و عملکرد است.
ابتدا، پزشک با بررسی دقیق وضعیت سوختگی و ارزیابی نیازهای فردی بیمار، روش مناسب درمان را انتخاب می‌کند. این تصمیم براساس شدت سوختگی، محل و اندازه آسیب و شرایط کلی بیمار گرفته می‌شود.

در مرحله بعد، آن قسمت از صورت که دچار سوختگی شده است، آماده‌سازی و پاک‌سازی می‌شود. این مرحله شامل برداشتن بافت‌های مرده و آسیب‌دیده، تمیز کردن زخم و حفظ بافت‌های سالم است. سپس جراح با استفاده از روش‌های پیشرفته، بافت‌های جدید را جایگزین بافت‌های آسیب‌دیده می‌کند. این روش‌ها شامل استفاده از پوست سالم بدن، پوست‌های مصنوعی، بافت‌های اهدایی یا روش‌های ترمیمی دیگر  است.
در نهایت، پس از جراحی اصلی، مراقبت‌های تکمیلی مانند: تعویض پانسمان‌ها، شفاف‌سازی پوست و فیزیوتراپی انجام می‌شود. در ادامه نمونه‌ای از این جراحی توسط دکتر رجبی 

نکات مراقبتی برای بهبودی پس از درمان سوختگی صورت

برای دستیابی به نتایج بهتر و کاهش عوارض، رعایت مراقبت‌های بعد از جراحی ضروری است. با رعایت این نکات، روند بهبودی بهتر و بدون عارضه طی خواهد شد. مواردی که به شما کمک می‌کند روند بهبودی را به بهترین شکل طی کنید عبارتند از:

• تمیز نگه‌داشتن زخم‌ها: زخم‌ها را به‌طور مرتب و دقیق تمیز کنید، از پانسمان‌های استریل استفاده کنید و طبق توصیه پزشک آن‌ها را تعویض کنید.
• استفاده از داروها و کرم‌های تجویز شده: کرم‌ها و پمادهای توصیه‌شده توسط پزشک را به‌صورت منظم مصرف کنید تا از عفونت جلوگیری و روند بهبودی سریع‌تر شود.
• رعایت بهداشت دست‌ها: قبل و بعد از تماس با زخم، دست‌ها را به‌خوبی بشویید و از تماس زخم با سطوح آلوده خودداری کنید.
• تغذیه مناسب: مصرف غذاهای سرشار از ویتامین‌ها و پروتئین‌ها به بهبود سریع‌تر کمک می‌کند. همچنین، نوشیدن مایعات کافی برای حفظ رطوبت پوست و بدن ضروری است.
• پرهیز از فعالیت‌های سنگین: در دوران بهبودی، از انجام فعالیت‌های شدید بدنی خودداری کنید. تمرینات ملایمی که پزشک یا فیزیوتراپیست پیشنهاد می‌کند، برای جلوگیری از سفتی و حفظ حرکت ناحیه آسیب‌دیده مفید هستند.

عوارض جراحی سوختگی صورت

عوارض جراحی سوختگی برای هر بیمار متفاوت است. رعایت دقیق توصیه‌های پزشک و مراقبت مناسب از محل جراحی، نقش مهمی در کاهش مشکلات و بهبود نتایج دارد. درواقع پس از جراحی، احتمال بروز برخی عوارض وجود دارد که به نوع جراحی، میزان سوختگی و وضعیت بیمار بستگی دارند. برخی از این عوارض عبارتند از:

• عفونت
• تشکیل ندول و جوش‌ها
• عدم تطابق رنگ پوست
• مشکلات حسی

بهبودی بعد از جراحی پلاستیک سوختگی صورت

بازگشت به زندگی روزمره معمولاً بین یک تا سه هفته زمان می‌برد. همچنین پس از جراحی عملکرد و ظاهر زخم‌ها بهتر می‌شوند. معمولا ویزیت‌های بعدی برای ارزیابی نتایج بلندمدت و پاسخ به سوالات احتمالی شما پس از جراحی برنامه‌ریزی می‌شوند. رعایت توصیه‌های پس از جراحی برای بهبود کامل و دستیابی به بهترین نتیجه از نظر عملکرد و ظاهر ضروری است. ویزیت‌های بعد از عمل معمولا در دو هفته اول برنامه‌ریزی می‌شوند. در صورت نیاز، بخیه‌ها در این ویزیت‌ها برداشته می‌شوند. همچنین برای بهبود عملکرد و نتیجه بهتر، فیزیوتراپی یا کاردرمانی توصیه می‌شود. این درمان‌ها شامل آتل‌بندی، گچ‌گیری و تمرینات مخصوص می‌شود.

کلام پایانی

جراحی پلاستیک سوختگی صورت زندگی افراد را به‌طور چشمگیری تغییر می‌دهد. این جراحی‌ها به بازسازی ظاهر صورت کمک می‌کنند و تأثیر چشمگیری بر اعتماد به ‌نفس و کیفیت زندگی بیماران دارد. پروفسور محمد طاهر رجبی یکی از برجسته‌ترین متخصصان این حوزه در ایران هستند. ایشان با سال‌ها تجربه و تخصص در جراحی پلاستیک و ترمیمی، سابقه‌ای درخشان در درمان سوختگی‌های پیچیده صورت دارند. پروفسور رجبی با استفاده از جدیدترین تکنیک‌های جراحی و مهارت فوق‌العاده خود، توانسته‌اند نتایجی به دست آورند که نه‌تنها از نظر پزشکی موفقیت‌آمیز بوده‌اند، بلکه از لحاظ زیبایی نیز رضایت کامل بیماران را جلب کرده‌اند. با انتخاب جراح ماهر و پیروی از مراقبت‌های بعد از جراحی، می‌توانید مطمئن باشید که بهبودی سریع‌تر و نتایج بهتری خواهید داشت.

سوالات متداول

هدف از انجام جراحی ترمیمی برای جای زخم سوختگی چیست؟

جراحی ترمیمی با هدف بهبود عملکرد و ظاهر جای زخم‌های سوختگی انجام می‌شود.

آیا سوختگی صورت قابل ترمیم و درمان است؟

 بله، با استفاده از پیوندهای پوستی و فلپ‌ها می‌توان آسیب‌های صورت ناشی از سوختگی را ترمیم کرد.

چه زمانی پیوند پوست انجام می‌شود؟

این عمل معمولاً بین یک تا پنج روز پس از آسیب یا بعد از پاک‌سازی ناحیه از بافت مرده انجام می‌شود.

آیا لیزر جای زخم سوختگی را از بین می‌برد؟

لیزر به کاهش علائم زخم کمک می‌کند، اما زخم را به طور کامل از بین نمی‌برد.

هزینه جراحی پلاستیک سوختگی صورت چقدر است؟

هزینه بر اساس شدت سوختگی، آسیب‌ها و نیازهای بیمار متفاوت است. برای اطلاعات بیشتر توصیه می‌کنیم با جراح مشورت کنید.