اختلالات مربوط به غده تیروئید میتواند باعث مشکلات چشمی شود. این مشکلات میتواند هم جزئی باشد، مثل یک احساس سوزش ساده، تا مشکلات شدید مانند درد، دوبینی، بیرونزدگی چشم، ازدستدادن شدید بینایی. ابتدا بیایید بررسی کنیم که تیروئید چیست و سپس تأثیر آن بر چشمها را بررسی کنیم.
تیروئید چیست؟
تیروئید یک غده درونریز است که در قاعده گردن و زیر حنجره قرار دارد و ید را از خون جذب میکند و هورمونهای تیروکسین و تری یدوتیرونین را تولید میکند .این دو هورمون شدت متابولیسم یعنی نحوه و سرعت استفاده بدن از غذا و مواد شیمیایی برای تولید انرژی را تنظیم میکنند .آنها همچنین در فرایندهای رشد و تکامل، بهویژه سیستم عصبی، در تولید گرمای بدن و انرژی ماهیچهای، در توزیع و تجمع آب و نمکهای معدنی شرکت میکنند.
غده تیروئید چگونه کار میکند؟
فعالیت تیروئید توسط یک هورمون هیپوفیز، TSH، تنظیم میشود که به نوبه خود توسط یک انتقالدهنده عصبی هیپوتالاموس، TRH ، با یک مکانیسم کنترل رتروگراد به نام بازخورد تنظیم میشود .اگر TSH کاهش یابد، به این معنی است که غده بیش از حد کار میکند، یعنی در معرض پرکاری تیروئید هستیم. در غیر این صورت، اگر TSH بالا باشد، تیروئید کمکار میکند، بنابراین کمکاری تیروئید خواهیم داشت .
تیروئید و چشم: آیا بیماری تیروئید میتواند مشکلات چشمی ایجاد کند؟
شکل بالینی پرکاری تیروئید که احتمالاً به دلیل عواقب چشمی آن شناخته شده است، بیماری گریوز است .این یک بیماری خودایمنی است که علائم آن عبارتاند از:
- تاکیکاردی و تپش قلب
- لرزش
- اضطراب
- بیخوابی
- بی ثباتی عاطفی
- مشکل در تمرکز
- افزایش اشتها
- کاهش وزن
- الیگومنوره
- افتالموپاتی تیروئید
آیا کمکاری تیروئید روی چشم تأثیر میگذارد؟
کمکاری تیروئید معمولاً با بیماری چشم همراه نیست. بااینحال، در موارد شدید، کمکاری تیروئید میتواند باعث پف دور چشم و ریزش مو در قسمت بیرونی ابرو شود.
اگر کمکاری تیروئید به دنبال درمان بیماری گریوز، رایجترین شکل تیروئید پرکار (پرکاری تیروئید) باشد، مشکل چشمی به نام افتالموپاتی گریوز میتواند در برخی افراد ایجاد شود. افتالموپاتی گریوز میتواند باعث ناراحتی چشم، برآمدگی کره چشم و تغییرات بینایی شود.
تأثیر پرکاری تیروئید بر چشمها
درگیری چشمی در پرکاری تیروئید، افتالموپاتی تیروئید نامیده میشود و یک بیماری خودایمنی است که در آن بدن آنتیبادیهایی تولید میکند که به چربی مداری و ماهیچههای چشم واکنش نشان میدهند و باعث ادم و التهاب میشوند.در بیشتر موارد، مانند یک بیماری با یک طغیان التهابی (فاز فعال) رفتار میکند که در صورت عدم درمان مناسب میتواند ماهها یا حتی چندین سال طول بکشد.پس از شیوع، مرحلهای از عدم تحرک و عواقب مزمن ناشی از التهاب ایجاد میشود.
علائم افتالموپاتی تیروئید چیست؟
درگیری چشمی در پرکاری تیروئید از ناهنجاریهای کوچک که فقط با تکنیکهای تصویربرداری تخصصی قابل تشخیص است تا تغییر شکلهای چشمگیر متغیر است. احساس شن در چشم، اشکریزش، ناراحتی در چشم هنگام نگاهکردن به نور، قرمزی، تورم پلکها و میتواند منجر به درد شدید و ازدستدادن بینایی شود.
غالباً کره چشم برآمدگی یا بیرونزدگی به سمت بیرون ایجاد میشود و این تصور را ایجاد میکند که «چشمهای برآمده» هستند، بهطوریکه گاهی صلبیه، یعنی سفیدی چشم، در زیر پلک فوقانی یا بالای پلک پایین دیده میشود. پلکهای بالایی معمولاً ملتهب هستند و بیمارانی هستند که دوبینی
شایعترین علائم افتالموپاتی تیروئید عبارتاند از:
- پاره شدن
- تورم پلک
- ازدستدادن بینایی
- دوبینی
- بیرونزدگی کره چشم
علل افتالموپاتی تیروئید چیست؟
ماهیت خودایمنی دارد و چندین فاکتور رشد و لنفوتوکسین در ایجاد آن دخیل هستند که سلولهایی به نام فیبروبلاستها را به تولید مواد اضافی - گلیکوزآمینوگلیکانها- سوق میدهند که در عضلات مجاور چشم و در چربی پشت آن تجمع مییابند.گلیکوزامینوگلیکانها ظرفیت زیادی برای حفظ آب دارند و باعث ایجاد تورم یا افزایش اندازه این عضلات چشم و بافت داخل مدار میشوند.
ازآنجاییکه مدار استخوانی است، نمیتواند منبسط شود، بنابراین نمیتواند ساختارهای بزرگ شده چشم را در خود جای دهد و باعث بیرونزدگی چشم به سمت بیرون میشود که به آن پروپتوز کره چشم میگویند.
قرارگرفتن قرنیه در معرض عوامل خارجی آن را تحریک میکند و مانع بازگشت وریدی میشود و باعث احتقان میشود، یعنی چشم قرمز میشود.
مراحل اوربیتوپاتی تیروئید
اوربیتوپاتی تیروئید در دو مرحله که نسبتاً مستقل از عملکرد تیروئید هستند رخ میدهد: فاز اول به نام " فاز فعال " با مدتزمان متغیر (شش ماه تا دو سال) و فاز دوم به نام "فاز غیرفعال یا فیبروز". در طول فاز فعال، ممکن است تغییراتی در علائم وجود داشته باشد، بنابراین در صورت نیاز به جراحی، همیشه باید منتظر بمانید تا فاز غیرفعال بتواند مداخله کند.
تشخیص چگونه است؟
برای تشخیص درگیری چشمی در پرکاری تیروئید موارد زیر باید انجام شود:
- بررسی درگیری قرنیه توسط لامپ شکاف. کراتیت (التهابهای کوچک قرنیه) مکرر است.
- انجام سی تی (اسکن) یا تشدید مغناطیسی مدار چشم برای تعیین میزان افزایش عضلات خارج چشمی و چربی اطراف آن.
- ارزیابی عصب بینایی برای ارزیابی آسیب، زیرا اگرچه تنها 5 درصد از بیماران مبتلا به این بیماری را تحتتأثیر قرار میدهد، اما میتواند بسیار جدی باشد، زیرا میتواند منجر به کاهش چشمگیر بینایی شود.
- اندازهگیری حدت بینایی.
- کمپیمتری کامپیوتری، برای ارزیابی تغییرات در میدان بینایی شما.
- تست ایسیهارا برای ارزیابی دید رنگ.
افتالموپاتی تیروئید چگونه درمان میشود؟
برای رفع علت افتالموپاتی باید عملکرد تیروئید بازیابی شود.درمان پزشکی شامل کورتیکواستروئیدها، سرکوبگرهای ایمنی یا ترکیبی از هر دو است.درمان رادیوتراپی اثر ضدالتهابی دارد. زمانی انجام میشود که درمانهای پزشکی بهاندازه کافی مؤثر نبوده باشد.درمان جراحی زمانی انجام میشود که بیماری در مرحله عدم فعالیت التهابی باشد. بیماران ممکن است به انواع مختلفی از مداخلات جراحی نیاز داشته باشند.هنگامی که به دلیل درگیری عصب بینایی، یا اگزوفتالموس قابلتوجهی، حدت بینایی به خطر بیفتد، ممکن است رفع فشار از مدار برای افزایش ظرفیت آن ضروری باشد.