ناخنک یک بیماری چشمی است که به رشد خوشخیم یا غیر سرطانی ملتحمه اشاره دارد، بافت شفاف و نازکی که قسمت سفید چشم را میپوشاند ناخنک نام دارد. ناخنک ممکن است در یک یا هر دو چشم ایجاد شود. ناخنک چشم یک رشد غیر سرطانی است که معمولاً از قسمت سفید چشم (ملتحمه) شروع میشود و به سمت قرنیه حرکت میکند. این بافت اضافی شبیه به یک مثلث کوچک است و میتواند باعث ایجاد علائمی مانند تاری دید، قرمزی و التهاب و افزایش حساسیت به نور شود. عمل ناخنک چشم روشی است که برای برداشتن این بافت اضافی و جلوگیری از رشد مجدد آن انجام میشود. در این عمل، جراح چشم بافت ناخنک را به همراه مقداری از بافت اطراف آن برداشته و سپس محل عمل را میبندد. در این مقاله به بررسی علائم، علت، درمان و مدت زمان جراحی ناخنک چشم پرداختهایم.
علائم ناخنک چشم
این بیماری میتواند باعث ناراحتی شدید چشم از جمله سوزش، قرمزی، اشک ریزی، احساس جسم خارجی و آستیگماتیسم (نقص بینایی) شود. اگر ناخنک بیش از حد معمول بزرگ شود، ممکن است باعث کاهش بینایی شود. در زیر برخی از رایجترین علائم ناخنک چشم را به صورت مفصل توضیح میدهیم:
-
احساس وجود جسم خارجی در چشم: یکی از اولین و شایعترین علائم ناخنک، احساس شن یا ماسه در چشم است که با مالش چشم برطرف نمیشود.
-
قرمزی و تحریک چشم: ناخنک میتواند باعث التهاب و قرمزی در قسمت سفید چشم شود.
-
خارش چشم: احساس خارش در اطراف ناخنک و در کل چشم نیز ممکن است رخ دهد.
-
اشکریزی: افزایش تولید اشک و آبریزش چشم از دیگر علائم اولیه ناخنک است.
-
تاری دید: با رشد ناخنک و نزدیک شدن آن به قرنیه، ممکن است دید شما تار شود. این تاری دید میتواند در جهت خاصی (مثلاً هنگام نگاه کردن به بالا) بیشتر احساس شود.
-
دوبینی: در برخی موارد، ناخنک میتواند باعث دوبینی شود، به خصوص اگر روی قرنیه گسترش یابد.
-
حساسیت به نور: نور شدید ممکن است باعث افزایش ناراحتی و اشکریزی در چشمی که ناخنک دارد شود.
-
تغییر شکل قرنیه: در موارد شدید، ناخنک میتواند باعث تغییر شکل قرنیه شود که این امر بر روی کیفیت بینایی تأثیر میگذارد.
علت ناخنک چشم
علل دقیق ایجاد ناخنک چشم هنوز به طور کامل شناخته نشده است. برخی از بیماریهای چشمی از جمله این بیماری ممکن است علت واضحی نداشته باشد اما قرار گرفتن در برخی از شرایط محیطی ممکن است باعث بروز این بیماریها شود. برخی از عوامل زیر به عنوان عوامل خطر برای ایجاد ناخنک شناخته شدهاند:
-
قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید: اشعه ماوراء بنفش یکی از مهمترین عوامل خطر برای ایجاد ناخنک است. اشعه UV به بافتهای چشم آسیب میرساند و باعث رشد غیر طبیعی بافت میشود.
-
محیطهای خشک و بادخیز: قرار گرفتن طولانی مدت در محیطهای خشک و بادخیز باعث تحریک چشم و افزایش خطر ابتلا به ناخنک میشود.
-
گرد و غبار و آلودگی هوا: ذرات گرد و غبار و آلودگی هوا میتوانند به چشم آسیب رسانده و باعث التهاب و در نهایت ایجاد ناخنک شوند.
-
خشکی چشم: خشکی چشم میتواند باعث تحریک و التهاب چشم شده و خطر ابتلا به ناخنک را افزایش دهد.
-
سن: احتمال ابتلا به ناخنک با افزایش سن بیشتر میشود.
-
نژاد: افراد با پوست روشن بیشتر در معرض خطر هستند.
-
جنسیت: مردان بیشتر از زنان به ناخنک مبتلا میشوند.
-
عوامل ژنتیکی: برخی مطالعات نشان میدهند که عوامل ژنتیکی نیز ممکن است در ایجاد ناخنک نقش داشته باشند. به صورت کلی ژنتیک در ایجاد بسیاری از بیماریها ممکن است موثر باشد.
تشخیص ناخنک چشم
ناخنک چشم نیز مانند هر بیماری چشمی دیگری با بروز علائم، نیاز به تشخیص دقیق دارد. تشخیص ناخنک معمولاً توسط یک چشم پزشک با تجربه و با استفاده از تجهیزات پزشکی انجام میشود. در زیر برخی از روشهای تشخیصی ناخنک چشم را بیان کردیم:
-
معاینه بالینی: چشم پزشک با استفاده از یک لامپ شکاف (slit lamp)، چشم شما را به دقت معاینه میکند. لامپ شکاف یک نوع میکروسکوپ است که به پزشک اجازه میدهد تا ساختارهای داخلی چشم را به خوبی مشاهده کند.
-
بررسی تاریخچه پزشکی: پزشک در مورد علائم شما، سابقه بیماریهای چشمی و عادات زندگی سوالاتی خواهد پرسید.
-
تست بینایی: یک تست بینایی ساده برای ارزیابی بینایی شما انجام میشود.
-
تستهای تصویربرداری: در برخی موارد، ممکن است برای بررسی دقیقتر ناخنک، از تستهای تصویربرداری مانند توموگرافی انسجامی اپتیکی (OCT) استفاده شود.
روشهای درمان ناخنک چشم
درمان ناخنک بستگی به اندازه و وسعت ناخنک دارد. در مورد ناخنک خفیف معمولاً نیازی به درمان نیست. در مواردی که رشد ناخنک بیش از حد شده است یا بینایی در معرض خطر است، چشم پزشک ممکن است جراحی برداشتن ناخنک را توصیه کند. رایجترین روش جراحی که امروزه مورد استفاده قرار میگیرد شامل برداشتن ساده ناخنک همراه با خود پیوند ملتحمه است. در طی این عمل، ناخنک برداشته میشود و شکاف ملتحمه با برداشتن ناخنک با پیوند بافت از پلک فوقانی پر میشود.
جراحی ناخنک بدون بخیه و استفاده از چسب بافتی
جدیدترین تکنولوژی در جراحی ناخنک چشم، جراحی بدون بخیه است. در این روش، مشابه جراحی پیوند، از چسبهای بافتی به جای بخیه برای نگهداشتن اتوگرافت استفاده میشود. این چسبها از فیبرین، پروتئین طبیعی موجود در خون، ساخته شدهاند و در عرض یک هفته حل میشوند که به بهبود سریعتر و کاهش عوارض کمک میکند. تاکنون عفونت جدیای با استفاده از این چسبها گزارش نشده است، اما برای اطمینان بیشتر، مطالعات بیشتری مورد نیاز است.
جراحی ساده (برداشتن ناخنک و بافت اطراف)
در این روش، جراح بافت ناخنک را بهطور کامل از روی چشم برمیدارد. این روش سادهترین نوع جراحی ناخنک است و اغلب برای مواردی استفاده میشود که ناخنک کوچک باشد و به بافت قرنیه نرسیده باشد. اما به دلیل احتمال عود بالای ناخنک، این روش به تنهایی کمتر استفاده میشود.
پیوند ملتحمه
در این روش که محبوبترین و موثرترین روش است، بعد از برداشتن ناخنک، بخشی از ملتحمه سالم خود بیمار، از قسمت دیگری از چشم (اغلب در بالا یا پایین چشم) گرفته شده و در محلی که ناخنک برداشته شده، پیوند میشود. این پیوند معمولاً با بخیه یا چسب بافتی فیکس میشود. مزایای این روش شامل کاهش احتمال عود ناخنک به دلیل قرارگیری ملتحمه سالم در ناحیه برداشته شده است. عوارض نیز شامل احتمال تحریک چشم، خشکی، یا گاهی عفونتهای جزئی خواهد بود.
لیزر درمانی ناخنک
در این روش، جراح با استفاده از لیزر، بافت ناخنک را از بین میبرد. لیزر میتواند با دقت بیشتر و آسیب کمتر به بافتهای اطراف، ناخنک را از بین ببرد. این روش اغلب همراه با پیوند ملتحمه یا سایر تکنیکها استفاده میشود و برای برداشتن ناخنکهای نازک و کوچک مناسب است. مزایای این روش شامل دقت بالا و کاهش احتمال آسیب به بافتهای اطراف است، اما هزینه بالا و نیاز به تجهیزات خاص از معایب آن به شمار میرود.
برداشتن ناخنک به همراه داروهای کمکی ضد سرطان موضعی (Mitomycin C or 5-Fluorouracil)
در این روش، پس از برداشتن ناخنک، داروهای ضدسرطان مانند میتومایسین C یا 5-فلوئورویوراسیل بهصورت موضعی در محل جراحی استفاده میشوند. این داروها رشد سلولهای ملتحمه را مهار کرده و احتمال عود ناخنک را کاهش میدهند. این روش معمولاً برای افرادی که احتمال عود ناخنک در آنها بالاست استفاده میشود.
عمل ناخنک چشم چقدر طول میکشد؟
اگر ناخنک به مردمک نزدیک شود، باید جراحی انجام شود. در این مواقع ملتحمه بیش از حد رشد کرده و از قرنیه خارج میشود. مدت زمان عمل جراحی ناخنک چشم به عوامل مختلفی از جمله اندازه ناخنک، پیچیدگی عمل و روش جراحی مورد استفاده بستگی دارد. به طور کلی، این عمل یک جراحی سرپایی است و بین 30 دقیقه تا 2 ساعت طول میکشد. در برخی موارد، ناخنک ممکن است به بافتهای اطراف چشم چسبیده باشد یا عمیقتر در قرنیه نفوذ کرده باشد که این امر باعث افزایش مدت زمان عمل میشود.
مراقبتهای بعد از عمل جراحی ناخنک
پس از جراحی، ممکن است برای چند روز درد و سوزش در چشم داشته باشید. در این حالت ممکن است قطرههای چشمی ترکیبی آنتی بیوتیک و استروئیدی توسط پزشک توصیه شود. همچنین ممکن است قرمزی چشم داشته باشید که معمولاً با گذشت زمان برطرف میشود. ناخنک امکان دارد پس از چند هفته یا چند ماه پس از جراحی عود کند. شما میتوانید در عرض 1 یا 2 هفته پس از جراحی به فعالیتهای عادی خود بازگردید. از قطرههای چشمی استفاده کنید و اقدامات محافظتی را طبق دستور پزشک انجام دهید.
بیشتر بخوانید: مراقبت های بعد از عمل ناخنک چشم
کلام آخر
ناخنک یک بیماری چشمی است که به رشد خوش خیم یا غیر سرطانی ملتحمه اشاره دارد، بافت شفاف و نازکی که قسمت سفید چشم (صلبیه) را میپوشاند ناخنک نام دارد. ناخنک ناحیهای بدون درد از بافت با عروق خونی در مرز داخلی یا خارجی قرنیه است. این بیماری میتواند باعث ناراحتی شدید چشم از جمله سوزش، قرمزی، اشک ریزی، احساس جسم خارجی و آستیگماتیسم (نقص بینایی) شود. اگر ناخنک به مردمک نزدیک شود، باید جراحی انجام شود. این عمل حدود 30 تا 45 دقیقه طول میکشد و به صورت سرپایی و با بی حسی موضعی انجام میشود. تمام بیماریهای چشمی با بروز علائمی همراه هستند. در صورت بروز علائمی چون خارش، التهاب و قرمزی چشم جهت تشخیص به پزشک مراجعه کنید. دکتر رجبی با تخصص و مهارت خود در امر جراحیهای چشم، در مسیر تشخیص و درمان همراه شما هستند.