ناخنک چشم، در واقع فرایندی غیرطبیعی است که طی آن ملتحمه (غشایی که سفیدی چشم را می‌پوشاند) به روی قرنیه رشد می‌کند. ناخنک، شایع‌ترین عارضه چشمی پس از کاتاراکت (آب مروارید) است. این عارضه، بافت ارغوانی رنگ مثلثی شکلی است که در روی سطح چشم، در گوشه قرنیه رشد می‌کند. بعضی از انواع آن در طی گذر زمان، رشد تدریجی دارند، در صورتی که رشد بعضی از انواع آن پس از مدتی متوقف می‌شود. به ندرت ممکن است به حدی رشد کند که جلوی مردمک چشم را بگیرد. به طور عمده هدف از جراحی ناخنک چشم، برداشتن بافت عمقی ناخنک بر روی قرنیه چشم و همچنین ترمیم ملتحمه چشم با استفاده از بافت‌های پیوندی است. برای آشنایی با عمل ناخنک چشم تا انتهای مقاله، همراه ما باشید.

ناخنک چشم چیست؟

ناخنک، رشد ملتحمه یا غشای مخاطی است که در آن قسمت سفید چشم روی قرنیه را می‌پوشاند. قرنیه پوشش شفاف جلویی چشم است. ناخنک معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند یا نیاز به درمان ندارد، اما اگر بینایی فرد را مختل کند، می‌توان آن را برداشت. در مراحل اولیه، علائم ناخنک چشم بسیار خفیف است، زیرا این ضایعه به طور کامل قرنیه چشم را احاطه نکرده است. بنابراین در این مرحله مشکلی در بینایی فرد مبتلا به ناخنک چشم به وجود نمی‌آید.  معمولاً در این مرحله فرد مبتلا، از داروهایی نظیر قطره‌ها و اشک‌های مصنوعی، پمادهای ضدالتهاب و قطره‌های استریل چشمی، برای کاهش التهاب و تورم استفاده می‌کند. استفاده از کلاه لبه‌دار و عینک‌های آفتابی استاندارد می‌توانند سرعت رشد ناخنک چشم را در حد بسیار زیادی کاهش دهند و همچنین از رسیدن اشعه فرابنفش خورشید جلوگیری کنند. 
در صورتی که ناخنک، رشد چشمگیری داشته باشد و موجب ایجاد اختلال در بینایی فرد شود یا اینکه در زیبایی و ظاهر فرد مشکلی ایجاد کنید، در این صورت با استفاده از عمل ناخنک چشم، می‌توان از رشد مجدد آن جلوگیری کرد. عمل ناخنک چشم بر اساس علائم و معیارهایی مانند: جلوگیری از رشد ناخنک بر روی قرنیه چشم، پیشرفت و بزرگ شدن ناخنک چشم، فاکتورهای خطرزا و سن بیمار انجام می‌شود.

تشخیص ناخنک چشم

تشخیص ناخنک چشم، بسیار ساده است. چشم پزشک ممکن است این وضعیت را براساس معاینه فیزیکی با استفاده از لامپ شکاف تشخیص دهد. لامپ شکاف به پزشک اجازه می‌دهد تا چشم را با کمک بزرگنمایی و نور روشن ببیند. اگر پزشک نیاز به انجام آزمایشات اضافی داشته باشد، ممکن است آزمایش‌های زیر را انجام دهد:

• تست حدت بینایی: این تست شامل خواندن حروف روی نمودار چشمی است.
• توپوگرافی قرنیه: این تکنیک برای اندازه‌گیری تغییرات انحنای قرنیه استفاده می‌شود.
• عکسبرداری: این روش شامل گرفتن عکس برای تشخیص سرعت رشد ناخنک است.

چگونه ناخنک چشم درمان می‌شود؟

ناخنک چشم در مراحل اولیه، معمولاً به هیچ درمانی نیاز ندارد مگر اینکه دید فرد را مسدود کند یا باعث ناراحتی شدید شود. چشم پزشک ممکن است بخواهد گاهی اوقات چشمان فرد را بررسی کند تا ببیند آیا رشد باعث ایجاد مشکلات بینایی شده یا خیر.

داروها

اگر ناخنک باعث تحریک یا قرمزی شود، پزشک ممکن است قطره‌های چشمی یا پمادهای چشمی حاوی کورتیکواستروئیدها را برای کاهش التهاب تجویز کند.

عمل جراحی ناخنک چشم

اگر قطره یا پماد چشمی باعث تسکین نشوند، پزشک ممکن است جراحی را برای برداشتن ناخنک توصیه کند. جراحی همچنین زمانی انجام می‌شود که ناخنک باعث ازدست‌دادن بینایی یا وضعیتی به نام آستیگماتیسم شود که می‌تواند منجر به تاری دید شود. همچنین اگر می‌خواهید ناخنک به دلایل زیبایی برداشته شود، می‌توانید در مورد روش‌های جراحی با پزشک خود صحبت کنید. چند خطر مرتبط با این عملیات وجود دارد. در برخی موارد، ناخنک می‌تواند پس از برداشتن با جراحی بازگردد. پس از جراحی نیز ممکن است چشم فرد خشک و تحریک شود. پزشک می‌تواند داروهایی را برای تسکین و کاهش خطر رشد ناخنک تجویز کند. 

جراحی ناخنک روشی است که برای برداشتن توده‌های غیرسرطانی ملتحمه (پتریژیا) از چشم انجام می‌شود. ملتحمه بافت شفافی است که قسمت سفید چشم و داخل پلک‌ها را می‌پوشاند. برخی از موارد ناخنک علائم کمی یا بدون علامت دارند. رشد بیش از حد شدید بافت ملتحمه می‌تواند قرنیه را بپوشاند و بینایی شما را مختل کند.

اقدامات قبل از جراحی ناخنک چشم

جراحی ناخنک نوعی جراحی کم‌تهاجمی است و معمولاً بیش از 30 تا 45 دقیقه طول نمی‌کشد. پزشک معمولا دستورالعمل‌های کلی را برای آماده شدن برای جراحی ناخنک به بیمار ارائه می‌دهد. ممکن است از فرد خواسته شود که قبل از جراحی ناشتا بماند. علاوه بر این، ممکن است از فرد خواسته شود که حداقل 24 ساعت قبل از عمل از لنز استفاده نکند.

روش انجام جراحی ناخنک چشم

پزشک به فرد آرامبخش تزریق می‌کند و ناحیه چشمان وی را بی‌حس می‌کند تا از ناراحتی در حین جراحی جلوگیری کند. سپس مناطق اطراف چشم را تمیز می‌کنند. پزشک ناخنک را به همراه مقداری بافت ملتحمه مرتبط با آن برمی‌دارد. هنگامی که ناخنک برداشته شد، پزشک آن را با پیوندی از بافت غشایی مرتبط جایگزین می‌کند تا از رشد مکرر ناخنک جلوگیری کند.

انواع روش جراحی ناخنک چشم

تمام روش‌های عمل ناخنک چشم، یکسان و مشابه هستند. تفاوت روش‌های جراحی اکثرا پس از جراحی است که پزشکان بر اساس تشخیص، تصمیم به استفاده از چسب یا بخیه می‌گیرند. در ادامه این روش‌ها را بررسی خواهیم کرد. شیوه‌های جراحی برای برداشتن ناخنک چشم عبارتند از: 

• جراحی ناخنک چشم با بخیه
• جراحی ناخنک چشم با استفاده از چسب
• تکنیک صلبیه برهنه

تکنیک صلبیه برهنه

تکنیک صلبیه برهنه یک گزینه دیگر برای حذف ناخنک چشم است که اگرچه خطر عود ناخنک را افزایش می‌دهد، از روش‌های سنتی‌تر برای انجام عمل استفاده می‌کند. در این روش، پزشک بافت ناخنک را بدون جایگزین کردن آن با پیوند بافت از چشم حذف می‌کند. این باعث می‌شود که سفیدی زیرین چشم در معرض بهبود خودبه‌خود قرار گیرد. اگرچه تکنیک صلبیه برهنه خطرات ناشی از بخیه یا چسب فیبرین را از بین می‌برد، اما سرعت رشد مجدد ناخنک و اندازه بزرگتر آن را بیشتر می‌کند.

بخیه در مقابل چسب

پس از برداشتن ناخنک، پزشکان از بخیه یا چسب فیبرین برای محکم کردن پیوند بافت ملتحمه در جای خود استفاده می‌کنند. هر دو روش احتمال عود ناخنک را کاهش می‌دهند. در حالی که استفاده از بخیه‌های قابل حل ممکن است به عنوان یک عمل معیار در نظر گرفته شود، می‌تواند باعث ناراحتی بیشتر بعد از جراحی شود و زمان بهبودی را برای چند هفته افزایش دهد.

از سوی دیگر، استفاده از چسب فیبرین نشان داده است که التهاب و ناراحتی را کاهش می‌دهد در حالی که زمان بهبودی را به نصف کاهش می‌دهد (در مقایسه با استفاده از بخیه). با این حال، از آنجایی که چسب فیبرین یک محصول مشتق از خون است، ممکن است خطر انتقال عفونت‌ها و بیماری‌های ویروسی را به همراه داشته باشد. استفاده از چسب فیبرین نیز می‌تواند گرانتر از انتخاب بخیه باشد.

دوره نقاهت بعد از جراحی ناخنک چشم

در پایان جراحی، پزشک برای راحتی و جلوگیری از عفونت، یک چسب یا پد چشم را اعمال می‌کند. مهم است که چشمان خود را بعد از عمل مالش ندهید تا از جابجایی بافت چسبیده جلوگیری کنید. پزشک دستورالعمل‌های مراقبت‌های بعدی از جمله روش‌های تمیز کردن، آنتی‌بیوتیک‌ها و برنامه‌ریزی ویزیت‌های بعدی را در اختیار فرد قرار می‌دهد. زمان بهبودی بین چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد تا چشم فرد به طور کامل بدون علائم قرمزی یا ناراحتی بهبود یابد. اگرچه، این ممکن است به نوع تکنیک مورد استفاده در حین جراحی نیز بستگی داشته باشد.

عوارض جراحی

مانند هر عمل جراحی، خطراتی نیز وجود دارد. پس از جراحی ناخنک، احساس ناراحتی و قرمزی طبیعی است. همچنین مشاهده مقداری تاری در حین بهبودی معمول است. با این حال، اگر شروع به تجربه مشکلات بینایی، از دست دادن کامل بینایی، یا متوجه رشد مجدد ناخنک شدید، برای ملاقات با پزشک خود برنامه ریزی کنید.

عفونت چشم بعد از جراحی

عفونت چشم بعد از جراحی برداشتن ناخنک چشم یک مشکل جدی است که باید به آن توجه کنید. برای پیشگیری از این مشکل، پزشک شما قبل از عمل، شما را در مورد روش‌های بهداشتی و داروهای مناسب آگاه می‌کند. همچنین باید بعد از عمل، دستورات بهداشتی و دارویی پزشک را دقیقاً رعایت کنید تا از عفونت جلوگیری شود.

در صورتی که علائم عفونت چشم پس از عمل به وجود آمده باشد، باید به پزشک خود اطلاع دهید. علائمی مانند تورم، قرمزی، درد، تخم مرغی‌شدن و ترشحات غیرعادی از چشم ممکن است نشانه‌های عفونت باشند و نیاز به درمان فوری دارند. با پیگیری منظم با پزشک خود، می‌توانید از تشخیص و درمان سریعتر عفونت چشم پس از جراحی ناخنک چشم خود مطمئن شوید.

مراقبت بعد از عمل ناخنک چشم

مراقبت بعد از عمل ناخنک چشم در جهت بهبودی فرد بیمار و جذب بخیه‌های چشمی او، لازم و ضروری است. از جمله اقداماتی که در مراقبت بعد از عمل ناخنک چشم باید انجام شود عبارتند از: 

هیچ وقت نباید به چشم خود فشار غیر ضروری وارد کنید.
در صورت دیدن هرگونه تغییرات غیر عادی در دید خود، به پزشک خود اطلاع دهید.
همیشه عینک محافظی را در معرض خورشید استفاده کنید.
هرگز قطره چشمی از دکتر خود به خارج از تجویزات شخصی استفاده نکنید.
با دکتر خود تماس بگیرید، اگر شما دچار درد شدید، سردرد شدید، افزایش قابل توجه در قرمزی یا تورم چشم، نابینایی یا دید آهسته شدید، یا بلوک شدیدی در دید خود می شوید.
مراقبت منظم، پیگیری و اجرای دستورات پزشک برای بهبود سریعتر و موفقیت جراحی شما بسیار حیاتی است.

• استفاده مرتب از قطره‌های چشمی
• دست زدن به چشم و مالیدن آن‌ها بعد از جراحی ممنوع است.
• حمام کردن بعد از جراحی ناخنک چشم، بهتر است که 3 روز پس از جراحی انجام شود.
• معاینات بعد از عمل ناخنک چشم باید به طور دقیق توسط پزشک معالج انجام پذیرد.
• هیچ وقت نباید به چشم خود فشار غیر ضروری وارد کنید.
  
• در صورت دیدن هرگونه تغییرات غیر عادی در دید خود، به پزشک خود اطلاع دهید.
  
• بعد از جراحی از عینک دودی استفاده کنید.

کلام آخر

اگرچه جراحی ناخنک اغلب موثر است، اما در موارد خفیف، پزشک ممکن است نسخه‌ها و پمادها را توصیه کند. با این حال، اگر این رشدهای خوش‌خیم شروع به تأثیر بر بینایی یا کیفیت زندگی فرد کنند، به احتمال زیاد مرحله بعدی جراحی خواهد بود.