قرمزی چشم: راهنمای جامع، از علت تا درمان!

چشم قرمز یک اصطلاح کلی است که برای توصیف چشم‌های قرمز، تحریک شده و خون آلود استفاده می‌شود. قرمزی زمانی اتفاق می‌افتد که رگ‌های خونی کوچک زیر سطح چشم بزرگ‌تر یا ملتهب شوند. معمولاً این واکنش به چیزی است که چشم را تحریک می کند. این عارضه می‌تواند یک یا هر دو چشم را تحت تاثیر قرار دهد و می‌تواند در طول زمان ایجاد شود یا به طور ناگهانی ظاهر شود، مانند آلرژی یا آسیب چشم. قرمزی چشم‌ها می‌تواند با درد چشم، خارش، ترشح چشم، تورم چشم یا تغییر در بینایی مانند تاری دید همراه باشد. با این حال، بسیاری از اوقات، قرمزی چشم بدتر از آن چیزی است که احساس می‌شود. بسیاری از موارد قرمزی چشم نسبتاً بی‌ضرر هستند و معمولاً با درمان‌های خانگی یا درمان‌های بدون نسخه بهبود می‌یابند. با این حال، اگر چشم‌ها بیش از یک هفته قرمز بمانند، یا اگر بینایی آسیب دیده باشد، یا درد وجود داشته باشد، برای تشخیص پزشکی و درمان مناسب باید به چشم پزشک مراجعه کرد.

علت قرمزی چشم چیست؟

قرمزی چشم دلایل مختلفی دارد. گاهی اوقات چیزی به سادگی استفاده از لنزهای تماسی برای مدت طولانی، یا خیره شدن به صفحه نمایش کامپیوتر برای مدت طولانی بدون وقفه منجر به قرمزی چشم می‌شود. به طور کلی قرمزی چشم یا در اثر عوامل محیطی ایجاد می‌شود و یا در اثر یک بیماری.

علل محیطی قرمزی چشم عبارت‌اند از:

• آلرژن‌های موجود در هوا (باعث حساسیت چشمی)
• آلودگی هوا
• دود (مرتبط با آتش، دود دست دوم و غیره)
• هوای خشک (آب‌وهوای خشک، کابین هواپیما، ساختمان‌های اداری و غیره)
• گردوخاک
• بخارات موجود در هوا (بنزین، حلال‌ها و غیره)
• قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی (کلر در استخرها و غیره)
• قرارگرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید (بدون عینک‌آفتابی مسدودکننده اشعه ماوراء بنفش)

بیماری‌های شایع چشمی که باعث قرمزی چشم می‌شوند عبارت‌اند از:

• خشکی چشم
• آلرژی چشم
• ورم ملتحمه
• استفاده از لنز
• فشار چشم به علت استفاده از وسایل دیجیتال ( گوشی، لپ‌تاپ، تلوزیون و...)

بیماری‌های جدی چشمی که باعث قرمزی چشم می‌شوند عبارت‌اند از:

• عفونت‌های چشمی
• ضربه یا جراحت چشم
• جراحی‌های اخیر چشم (لیزیک ، جراحی زیبایی چشم و ...)
• یووئیت
• زخم قرنیه
• بلفاریت (التهاب پلک)،
•  خشکی چشم
•  آسیب چشم
• گلوکوم

آلرژی

هنگامی که یک ماده تحریک کننده (مانند گرده، شوره حیوانات، گرد و غبار یا مواد شیمیایی خاصی که در لوازم آرایش یا محلول‌های لنز تماسی وجود دارد) وارد بدن فرد می‌شود، سیستم ایمنی واکنش نشان می‌هد. بدن برای مبارزه با مواد آلرژی زا هیستامین آزاد می‌کند. که باعث می‌شود رگ‌های خونی در چشم‌ها بزرگ شده و چشم‌ها دچار قرمزی، آبریزش و خارش شوند.

بلفاریت (التهاب پلک)

این یک بیماری شایع است که باعث قرمزی و ملتهب شدن پلک می‌شود. علاوه بر پلک قرمز و متورم، چشم نیز می‌سوزد، خارش دارد، به نور حساس باشد و اشک زیاد داشته باشد.

ورم ملتحمه 

ورم ملتحمه یکی از شایع‌ترین عفونت‌های چشمی به خصوص در بین کودکان است. زمانی رخ می‌دهد که ملتحمه، غشای نازک و شفافی که سفیدی چشم را و پلک‌ها را می‌پوشاند، عفونی می‌شود. هنگامی که ملتحمه عفونی می‌شود، رگ‌های خونی داخل آن تحریک می‌شوند و متورم می‌شوند و چشم قرمز یا صورتی به نظر می‌رسند. اغلب اوقات پلک‌ها نیز ترشحات چسبناکی از خود ترشح می‌کنند و مژه‌ها می‌توانند به هم بچسبند.

انواع قرمزی چشم

عفونت‌های ویروسی چشم که شایع‌ترین آن‌ها هستند، به خودی خود بهبود می‌یابند و نیازی به داروهای تجویزی ندارند. عفونت‌های باکتریایی چشم نیاز به آنتی بیوتیک دارند. هر دو نوع عفونت، به ویژه ویروسی، مسری هستند و به راحتی پخش می‌شوند.

کودکان به دلیل تماس نزدیک با دیگران در مدرسه یا مهدکودک‌ها بیشتر به قرمزی چشم مبتلا می‌شوند. از آنجایی که برخی از انواع این اختلال مسری هستند، مراجعه به پزشک برای تشخیص صحیح و درمان عفونت ضروری است. پزشک خانواده یا متخصص اطفال می‌تواند برخی از عفونت‌های چشمی را تشخیص داده و درمان کند.

خشکی چشم

وقتی چشم‌ها اشک کافی تولید نمی‌کنند یا اشک‌هایی تولید می‌کنند که فاقد قسمت چربی هستند، خشکی چشم نتیجه آن است. برای سلامت و راحتی چشم‌ها به اشک کافی و با عملکرد خوب نیاز است. علائم خشکی چشم شامل سوزش، اشک زیاد و دوره‌های خشکی و ترشحات مخاطی احتمالی است. این وضعیت می‌تواند دردناک باشد و چشم‌ها قرمز شوند. خشکی چشم در زنان شایع‌تر است، به خصوص آنهایی که یائسه شده‌اند. با بالا رفتن سن افراد، قسمت چربی اشک کمتری تولید می‌کنند که این امر آن‌ها را در معرض خطر خشکی چشم قرار می‌دهد. خشکی چشم نیز از عوارض مصرف برخی داروها است. این بیماری در ابتدا با مرطوب کردن چشم‌ها با قطره‌های اشک مصنوعی قابل کنترل است.

آسیب چشم

تروما یا آسیب به چشم می‌تواند باعث قرمزی و خونریزی چشم شود. رگ‌های خونی در چشم منبسط می‌شوند (باز) تا خون بیشتری برای بهبودی سریع‌تر به محل آسیب برسد. این رگ‌های خونی باز هستند که باعث قرمزی چشم می‌شوند. آسیب‌های چشمی می‌تواند شامل خراش‌های قرنیه (خراش‌های سطح چشم)، زخم‌های سوراخ شده و سوختگی‌های شیمیایی باشد. این آسیب‌های چشمی نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند و باید به عنوان یک فوریت پزشکی درمان شوند.

گلوکوم

گلوکوم حاد یا شدید یک وضعیت تهدیدکننده بینایی است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. مراقب چشمان ناگهانی دردناک و قرمز روشن همراه با دیدن هاله‌های اطراف نور، از دست دادن بینایی و حالت تهوع باشید. علاوه بر این، قرمزی چشم می‌تواند ناشی از دلایل دیگر نیز باشد:

مصرف زیاد الکل که باعث کاهش اکسیژن به گلبول‌های قرمز می‌شود. این باعث می‌شود رگ‌های خونی به هم چسبیده و چشم‌ها قرمز و خون آلود به نظر برسند.

افزایش مصرف سیگار خطر بیماری‌های چشمی که ب‍‍‍‍‍‍ینایی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد بیش‌تر می‌کند. دود تنباکو نیز یک محرک سمی چشم است که می‌تواند باعث خشکی، قرمزی و خارش چشم شود. کشیدن ماری جوانا همچنین باعث قرمزی و خونریزی چشم می‌شود. یکی از عناصر موجود در ماری جوانا باعث گشاد شدن رگ‌های خونی در چشم می‌شود و منجر به قرمزی چشم می‌شود که می‌تواند ساعت‌ها یا بیشتر ادامه داشته باشد.

سندرم قرمزی چشم چیست؟

سندروم قرمزی چشم نتیجه گشادشدن رگ‌های خونی موجود در قسمت سفید چشم؛ یعنی صلبیه است و در چنین حالتی تقریبا کل بخش سفیدی چشم، قرمز می‌شود. ممکن است دلایل مختلفی در پس سندروم قرمزی چشم وجود داشته باشد، از خشکی هوا گرفته تا قرارگرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید، وجود گردوغبار یا سایر اجسام خارجی در چشم تا ضربه (از جمله موارد ناشی از استفاده از لنزهای رنگی و طبی) و بیماری‌های واقعی. مانند آلرژی یا گلوکوم. چشم‌ها همچنین ممکن است هنگام سرفه قرمز شوند؛ زیرا تلاش می‌تواند باعث خونریزی در زیر ملتحمه شود.
 درحالی‌که در برخی موارد این یک مشکل جزئی است که بدون عواقب خودبه‌خود برطرف می‌شود، در موارد دیگر نشانه شرایط نگران‌کننده است. وجود علائم مرتبط باید شما را وادار کند که به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. به‌عنوان‌مثال، در مورد عفونت، قرمزی ممکن است با خارش، درد، مشکلات بینایی یا ترشحات مایل‌به‌سبز یا زرد همراه باشد.

راه‌های درمان قرمزی چشم چیست؟

داروهای قرمزی چشم طیف وسیعی دارند. اغلب اوقات استراحت، کمپرس سرد روی چشم‌های بسته، ماساژ ملایم پلک‌ها، شستن ملایم پلک‌ها و قطره‌های چشمی بدون نسخه می‌تواند علائم را تسکین دهند. در مواقع دیگر، چشم پزشک آنتی‌بیوتیک، قطره چشمی خاص یا پماد را توصیه و تجویز می‌کند.

درمان برای شرایط خاص شامل موارد زیر است:

موارد خاصی که نیاز به درمان دارد شامل موارد زیر است:

قرمزی چشم به دلیل آلرژی

علاوه بر اجتناب از آلرژن (در صورت شناخته شدن)، درمان معمولاً شامل قطره‌های چشمی بدون نسخه است. استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی، مواد حساسیت زا را از چشم شسته و برای تسکین خشکی و تحریک چشم، رطوبت را افزایش می‌دهد. قطره‌های ضد احتقان، قرمزی چشم ناشی از آلرژی را کاهش می‌دهند. قطره‌های ضد احتقان چشم همراه با آنتی هیستامین نیز به تسکین خارش کمک می‌کند.

بلفاریت

درمان معمولاً شامل تمیز نگه داشتن پلک‌ها می‌شود. خیس کردن یک پارچه شستشو با آب گرم، فشار دادن آب اضافی و نگه داشتن آن روی پلک‌های بسته برای چند ثانیه می‌تواند به تسکین علائم کمک کند. فرو بردن سواب پنبه‌ای در مخلوطی از آب و شامپو بچه برای شستن ملایم پلک نیز کمک می‌کند. هنگامی که این عارضه رخ می‌دهد، معمولاً به طور کامل از بین نمی‌رود، بنابراین مهم است که پلک‌ها را مرتباً تمیز کنید. در برخی موارد، چشم پزشک آنتی‌بیوتیک یا قطره چشمی استروئیدی نیز تجویز می‌کند.

باکتریایی یا ویروسی

یک پارچه گرم و مرطوب را برای چند دقیقه روی چشم آلوده و بسته قرار دهید. اگر مژه‌ها یا پلک‌ها به هم بچسبند، این کار باعث شل شدن مخاط خشک شده نیز می‌شود. هر بار از یک دستمال تمیز استفاده کنید تا عفونت سرایت نکند. اگر هردو چشم قرمز هستند، برای هر چشم از یک پارچه شستشوی متفاوت استفاده کنید.

چگونه می‌توان از قرمزی چشم جلوگیری کرد؟

چشم‌ها را مالش ندهید آلودگی و میکروب روی دست‌ها و انگشتان می‌تواند باعث قرمزی و سوزش بیشتر شود. لنزهای تماسی را تمیز نگه دارید و بیش از مدت توصیه شده از آن‌ها استفاده نکنید. آرایش چشم را به درستی پاک کنید و چشم‌ها را تمیز نگه دارید. زمانی که برای مدت طولانی به صفحه کامپیوتر نگاه می‌کنید، به طور منظم استراحت کنید. یک معاینه چشم  نزد چشم پزشک انجام دهید تا مطمئن شوید که علت قرمزی چشم چیز جدی‌تری نیست.

قطره برای رفع قرمزی چشم

 به طور کلی قطره‌ها  چشمی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:

• قطره‌های چشمی بدون نسخه و قطره‌های چشمی تجویزی (Rx).
• قطره‌های چشمی بدون نسخه نیز قطره‌های چشمی بدون نسخه یا "OTC" نامیده می‌شوند.

به طور معمول قطره‌های بدون نسخه در بسیاری از موقعیت‌ها مناسب هستند و به‌طورکلی هزینه کمتری نسبت به قطره‌های چشمی تجویزی دارند. زیرا برای بیشتر شرایطی چشمی مؤثر هستند و داروهای خاص در فرمولاسیون آنها وجود ندارد و برای موارد زیر کاربرد دارند:

•  اشک مصنوعی برای آبرسانی
• قطره یا پماد آنتی هیستامین و ضد احتقان برای قرمزی و خارش
• قطره‌ها یا پمادهای مشتق از آنتی بیوتیک برای التهاب
• قطره ضد درد  
• قطره یا پماد استروئیدی برای بهبودی سریع

چه زمانی قرمزی چشم باید توسط چشم پزشک درمان شود؟

اگرچه این اختلال چشمی معمولاً خود به خود از بین می‌رود، قرمزی چشم گاهی اوقات می‌تواند نشانه یک بیماری یا بیماری جدی‌تر چشمی باشد. برای تشخیص و درمان در موارد زیر به چشم پزشک مراجعه کنید:

• چشم‌های دردناک هستند
• بینایی تحت تاثیر قرار می‌گیرد
• چشم‌ها به نور حساس‌تر می‌شوند
• علائم به مدت یک هفته یا بیشتر ادامه یافته یا بدتر می‌شوند
• چشم مقدار زیادی چرک یا مخاط تولید می‌کند
• تب یا درد نیز همراه با ناراحتی چشم وجود دارد

اگر قرمزی چشم با درد چشم، حساسیت به نور، تورم یا تاری دید همراه است، لازم است که فوراً برای درمان با چشم پزشک وقت ملاقات بگیرید.