بلفاریت یا التهاب پلک چیست و چگونه درمان می‌شود؟

التهاب پلک یا بلفاریتی یکی از مشکلات شایع چشم است که باعث قرمزی، خارش و احساس ناراحتی در اطراف پلک‌ها می‌شود. این مشکل می‌تواند برای بسیاری از افراد دردسرساز شود و حتی روی دید و راحتی چشم تاثیر بگذارد. خوشبختانه با تشخیص درست و درمان مناسب، می‌توان بلفاریت را کنترل کرد و از عود آن جلوگیری نمود. دکتر محمدطاهر رجبی، متخصص چشم و بیماری‌های چشمی با سال‌ها تجربه در درمان بیماری‌های پلک، آماده است تا با راهنمایی‌های دقیق و درمان‌های موثر، به بهبود سلامت چشم شما کمک کند. برای دریافت مشاوره تخصصی و درمان‌های به‌روز، می‌توانید همین امروز با مطب دکتر رجبی تماس بگیرید.

بلفاریت یا التهاب پلک چیست؟

بلفاریت یا التهاب پلک، یک بیمار شایع چشمی است که در آن لبه‌های پلک‌ها دچار التهاب، قرمزی، خشکی چشم و پوسته‌ریزی می‌شوند. این مشکل معمولا به‌دلیل اختلال در غدد چربی پلک، عفونت باکتریایی یا واکنش‌های التهابی ایجاد می‌شود و می‌تواند باعث احساس خارش، سوزش، حساسیت به نور و حتی افتادگی پلک شود. اگرچه بلفاریت معمولاً خطرناک نیست، اما اگر درمان نشود ممکن است به مشکلات جدی‌تری مانند عفونت‌های چشمی یا آسیب به قرنیه منجر شود. مراقبت و رعایت بهداشت پلک‌ها و درمان به موقع، کلید کنترل این بیماری است.

علائم و نشانه‌های بلفاریت یا التهاب پلک

بلفاریت یا التهاب پلک، یک بیماری شایع چشمی است که با علائم آزاردهنده‌ای همراه است. این علائم ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. در بسیاری از شرایط افراد ای علائم یا بیماری‌های دیگر چشم اشتباه می‌گیرند. برخی از مهم ترین علائم و نشانه‌های بلفاریت پلک عبارتنداز:

• قرمزی و التهاب لبه پلک‌ها: لبه پلک‌ها معمولا قرمز، متورم و حساس می‌شوند.
• خارش و سوزش: احساس خارش، سوزش یا ناراحتی در ناحیه پلک و چشم‌ها شایع است.
• پوسته‌ریزی و چربی‌های اضافی: در لبه پلک‌ها، مخصوصا هنگام بیدار شدن، پوسته‌ها و چربی‌های زرد یا سفید مشاهده می‌شود.
• حس وجود شن یا جسم خارجی در چشم: بیمار ممکن است احساس کند چیزی داخل چشم است که باعث ناراحتی می‌شود.
• خشکی چشم و اشک‌ریزش غیرطبیعی: اختلال در تولید اشک و یا کیفیت اشک، منجر به خشکی یا اشک‌ریزش بیش از حد می‌شود.
• تورم پلک‌ها: پلک‌ها به دلیل التهاب متورم شوند.
• تجمع زخم یا زخم‌های کوچک در لبه پلک: د برخی از شرایط زخم‌های ریزی در محل اتصال مژه‌ها ایجاد شود.
• تغییرات در رشد مژه‌ها: رشد غیرطبیعی مژه‌ها یا ریزش مژه‌ها 
• تاری دید یا حساسیت به نور: التهاب شدید می‌تواند باعث ناراحتی چشم، تاری دید یا حساسیت به نور شود.

علل بروز بلفاریت یا التهاب پلک

بلفاریت یا التهاب پلک می‌تواند دلایل و علت‌های مختلفی داشته باشد. این علت‌ها در هر شخص می‌تواند متفاوت باشد. به همنی دلیل زمانی که علائمی از التهاب پلک را مشاهده کردید بهتر است به متخصص مراجعه کنید. به صورت کلی برخی از مهم‌ترین علت‌های التهاب چشم یا بلفاریت پلک عبارتنداز:

• اختلال در عملکرد غدد چربی پلک: این اختلال باعث خشکی چشم و تجمع باکتری‌ها می‌شود.
• عفونت باکتریایی یا ویروسی: برخی باکتری‌ها و ویروس‌ها می‌توانند باعث التهاب لبه پلک شوند.
• بیماری‌های پوستی: بیماری‌هایی مانند روزاسه و اگزما می‌توانند به بلفاریت منجر شوند.
• آلرژی: آلرژی به گرده، گرد و غبار یا مواد آرایشی می‌تواند باعث التهاب پلک شود.
• شوره سر: شوره سر می‌تواند به لبه پلک‌ها منتقل شده و باعث التهاب شود.
• خشکی چشم: خشکی چشم می‌تواند باعث تحریک لبه پلک‌ها و ایجاد التهاب شود.
• مصرف برخی داروها: برخی داروها مانند داروهای ضدبارداری و بتابلوکرها ممکن است باعث خشکی چشم و در نتیجه بلفاریت شوند.
• عوامل محیطی: آلودگی هوا، دود سیگار و باد شدید می‌توانند باعث تحریک چشم‌ها و ایجاد بلفاریت شوند.

همچنین بخوانید: تومور پلک و هرآنچه که باید بدانید

انواع بلفاریت یا التهاب پلک

بلفاریت یا التهاب پلک به دو شکل مختلف ظاهر می‌شود. به همین دلیل برای انجام بهترین روش درمان لازم است ابتدا نوع و علت دقیق التهاب چشمی را شناسایی کنیم. انواع بلفاریت یا التهاب چشمی عبارتنداز:

• بلفاریت قدامی: در این نوع، قسمت جلویی و خارجی پلک که محل اتصال مژه‌هاست درگیر می‌شود. دو علت شایع بلفاریت قدامی عفونت‌های میکروبی (مانند استافیلوکوک) و سبوره هستند.

• بلفاریت خلفی: در این نوع، قسمت داخلی پلک گرفتار می‌شود و معمولاً ناشی از مشکلات غدد چربی پلک است. دو بیماری پوستی شایعی که سبب بلفاریت خلفی می‌شوند عبارتند از: آکنه روزاسه و شوره سر.

تشخیص بلفاریت یا التهاب پلک

برای تشخیص دقیق بلفاریت یا التهاب چشمی پزشک متخصص چشم از روش‌های مختلفی استفاده می‌کند. از معاینه فیزیکی گرفته تا انجام انواع تست‌های تخصصی. در ادامه برخی از روش‌های رایج تشخیص بلفاریت را می‌توانید بخوانید که عبارتنداز:

• معاینه فیزیکی چشم: پزشک با استفاده از یک ذره‌بین مخصوص، لبه پلک‌ها، مژه‌ها و غدد چربی پلک را به دقت بررسی می‌کند.
• بررسی علائم: پزشک از شما در مورد علائمی که تجربه می‌کنید مانند قرمزی، خارش، سوزش، پوسته‌پوسته شدن و چسبیدن مژه‌ها سوال می‌کند.
• تست‌های اضافی: در برخی موارد، پزشک ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر، برخی از آزمایش‌ها را مانند کشت از ترشحات پلک برای بررسی وجود عفونت باکتریایی یا قارچی و در موارد نادر، برای بررسی بافت پلک زیر میکروسکوپ، بیوپسی را پیشنهاد دهد. 

همچنین بخوانید: التهاب چشم بعد از عمل پلک

درمان بلفاریت

درمان بلفاریت یا التهاب پلک معمولا به‌صورت ترکیبی از مراقبت‌های خانگی و درمان‌های دارویی انجام می‌شود، چون این بیماری اغلب مزمن است و نیاز به پیگیری و مدیریت طولانی‌مدت دارد. هدف درمان، کاهش التهاب، کنترل علائم، و جلوگیری از عود مجدد است. هدف اصلی درمان بلفاریت، جلوگیری از التهاب و قرمزی، از بین بردن پوسته‌ها و ترشحات و جلوگیری از عفونت است. روش‌های درمانی که برای این بیماری چشمی وجود دارد، معمولا شامل موارد زیر هستند: 

درمان بلفاریت با قطره و پماد دارویی

در مواردی که بلفاریت (التهاب پلک) شدت بیشتری دارد یا به مراقبت‌های خانگی پاسخ مناسبی نمی‌دهد، استفاده از داروهای موضعی مانند قطره و پماد به‌عنوان بخش اصلی درمان توسط چشم‌پزشک توصیه می‌شود. این داروها به کنترل عفونت، کاهش التهاب، و تسکین علائم کمک زیادی می‌کنند. برخی از مهم‌ترین داروهایی که برای درمان التهاب پلک مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتنداز:

• پماد آنتی‌بیوتیک (موضعی): شامل اریترومایسین چشمی، تتراسایکلین چشمی و سیپروفلوکساسین چشمی که معمولا یک‌بار در روز، شب‌ها قبل از خواب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• قطره چشمی آنتی‌بیوتیک یا استروئیدی: قطره‌های حاوی آنتی‌بیوتیک مانند لووفلوکساسین یا موکسی‌فلوکساسین یا قطره‌های کورتونی ملایم (مثل فلورومتولون یا لوتپردنول)
• قطره‌های اشک مصنوعی: برای کاهش خشکی چشم که در بلفاریت بسیار شایع است و استفاده روزانه چند نوبت در کنار سایر درمان‌ها می‌تواند مفید باشد.

رعایت بهداشت پلک‌ها

یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای کنترل و درمان بلفاریت، رعایت منظم بهداشت پلک‌ها است. بلفاریت معمولا به دلیل تجمع چربی، پوسته‌، باکتری‌ها یا بسته شدن غدد چربی در لبه پلک ایجاد می‌شود؛ به همین دلیل تمیز نگه داشتن این ناحیه می‌تواند نقش کلیدی در کاهش التهاب و جلوگیری از عود مجدد داشته باشد. برای انجام این کار می‌توانید یک پد پنبه‌ای، گاز استریل یا گوش‌پاک‌کن را با محلول مناسب (مثلا آب ولرم + شامپوی بچه رقیق شده یا محلول‌های مخصوص پلک‌شویی) آغشته کنید و به‌آرامی لبه پلک را از گوشه داخلی به گوشه بیرونی تمیز کنید. دقت کنید که فشار زیادی وارد نکنید و از تماس مستقیم با چشم خودداری شود. این کار باید حداقل یک تا دو بار در روز انجام شود، خصوصا در دورانی که التهاب شدید است.

کمپرس گرم

کمپرس گرم یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای کمک به درمان التهاب پلک یا بلفاریت است. این روش با گرم کردن ناحیه پلک، باعث باز شدن غدد چربی (غدد میبومین) و نرم شدن پوسته‌ها و چربی‌های جمع شده می‌شود که در بلفاریت معمولا باعث انسداد و التهاب می‌گردند. یک حوله تمیز یا پارچه نرم را در آب گرم (نه داغ) فرو ببرید و سپس آب اضافی آن را بگیرید تا فقط مرطوب باشد. سپس چشم‌ها را ببندید و حوله گرم را به آرامی روی پلک‌ها بگذارید. کمپرس را برای حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه نگه دارید و اگر حوله سرد شد، مجددا آن را گرم کنید. پس از برداشتن کمپرس، می‌توانید با استفاده از پنبه آغشته به محلول شست‌وشوی ملایم، لبه پلک‌ها را به آرامی تمیز کنید تا پوسته‌ها و چربی‌های نرم شده پاک شوند.

اصلاح سبک زندگی

التهاب پلک یا بلفاریت علاوه بر درمان‌های پزشکی، به تغییرات ساده در سبک زندگی نیاز دارد تا به بهبود سریع‌تر کمک کند و از عود مجدد بیماری جلوگیری شود. رعایت نکات زیر می‌تواند تاثیر زیادی در کنترل التهاب پلک داشته باشد. اصلاح سبک زندگی در کنار درمان‌های پزشکی، پایه‌ای‌ترین قدم برای کنترل التهاب پلک است. این اقدامات ساده اما موثر می‌توانند به کاهش علائم، جلوگیری از عود و حفظ سلامت چشم‌ها کمک کنند. اگر به دنبال راهنمایی جامع و تخصصی برای درمان بلفاریت و اصلاح سبک زندگی خود هستید، دکتر محمدطاهر رجبی با تجربه و دانش گسترده در زمینه بیماری‌های چشم آماده ارائه مشاوره و درمان‌های نوین به شما است. 

درمان مشکلات زمینه ای

التهاب پلک یا بلفاریت اغلب ناشی از عوامل مختلفی است که علاوه بر خود پلک، به بیماری‌ها یا مشکلات زمینه‌ای مرتبط هستند. برای درمان موثر و پیشگیری از عود مجدد بلفاریت، اصلاح و کنترل این مشکلات زمینه‌ای ضروری است. برخی از مهم‌ترین مشکلات زمینه‌ای مرتبط با التهاب پلک عبارتنداز:

• درماتیت سبوره (Seborrheic Dermatitis): یک بیماری پوستی که باعث خشکی، قرمزی و پوسته‌ریزی پوست و پلک‌ها می‌شود. کنترل این بیماری با درمان‌های پوستی مناسب، به کاهش التهاب پلک کمک می‌کند.
• رزاسه چشمی (Ocular Rosacea): یک بیماری التهابی مزمن که علاوه بر پوست صورت، می‌تواند پلک‌ها و چشم‌ها را تحت تأثیر قرار دهد و باعث بلفاریت شود. درمان رزاسه، بخش مهمی از مدیریت بلفاریت در این بیماران است.
• اختلالات غدد میبومین (Meibomian Gland Dysfunction): غدد چربی در لبه پلک که چربی لازم برای روان‌سازی سطح چشم را تولید می‌کنند. اگر این غدد دچار انسداد یا اختلال شوند، التهاب و بلفاریت ایجاد می‌شود. درمان شامل کمپرس گرم، ماساژ پلک و در موارد نیاز داروهای خاص است.
• عفونت‌های مزمن یا عودکننده: باکتری‌ها یا مخمرها می‌توانند باعث عفونت‌های مزمن پلک شوند که نیاز به درمان دارویی تخصصی دارد.
• آلرژی‌ها و تحریکات محیطی: حساسیت به مواد آرایشی، لنزهای تماسی، یا آلرژن‌های محیطی می‌تواند التهاب پلک را تشدید کند. شناسایی و اجتناب از این عوامل بسیار مهم است.

پیشگیری از بلفاریت 

بلفاریت یا التهاب لبه پلک، اگر چه قابل درمان است اما پیشگیری از آن اهمیت بسیار زیادی دارد. بسیاری از افراد تا زمانی که سالم هستند برای نگهداری از سلامت خود هیچگونه اقدامی را انجام نمی‌دهند. با رعایت برخی نکات ساده، می‌توانید احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهید. این نکات شامل موارد زیر هستند: 

• شستن مرتب دست‌ها
• تعویض مرتب بالش‌ها و روبالشی‌ها
•  کنترل و درمان شوره سر
•  درمان بیماری روزاسه
• کنترل آلرژی‌ها
• تمیز نگه داشتن لنزها
• رعایت زمان استفاده از لنز
• استفاده از لوازم آرایشی با کیفیت
• پاک کردن کامل آرایش قبل از خواب
• استفاده از عینک آفتابی

عوارض بلفاریت

بلفاریت یا التهاب پلک نیز مانند سایر بیماری‌ها عوارضی را به همراه دارد. از آن‌جایی که چشم از اعضای حساس بدن به شمار می‌رود، تشخیص و درمان این بیماری بسیار اهمیت دارد. التهاب بلفاریت می‌تواند منجر به عوارضی از جمله عوارض زیر شود: 

• ریزش مژه
• اشک زیاد
• خشکی چشم، که احتمال عفونت قرنیه را افزایش می‌دهد
• گرفتگی غدد که ممکن است عفونی شوند و (گل مژه) یا یک توده (شالازیون) تشکیل دهند.
• جای زخم روی پلک‌ها
• التهاب قرنیه

کلام پایانی

بلفاریت یا التهاب پلک مشکلی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند، اما جای نگرانی نیست؛ زیرا با تشخیص به‌موقع، مراقبت‌های مناسب و درمان‌های تخصصی می‌توان به راحتی این بیماری را کنترل کرد و از بروز عوارض جدی جلوگیری کرد. رعایت بهداشت پلک‌ها، پرهیز از عوامل محرک و مراجعه به موقع به پزشک، کلیدهای اصلی حفظ سلامت چشم‌ها هستند. اگر شما نیز از علائمی مانند خارش، قرمزی، سوزش یا پوسته‌ریزی پلک رنج می‌برید، وقت آن است که به سلامت چشم‌های خود جدی‌تر فکر کنید. دکتر محمدطاهر رجبی، با تجربه و تخصص در درمان بیماری‌های چشم و پلک، آماده است تا با بهترین روش‌های درمانی روز، شما را در مسیر بهبود و حفظ سلامت پلک‌ها همراهی کند. برای دریافت مشاوره تخصصی و درمان‌های موثر، همین امروز با مطب دکتر رجبی تماس بگیرید و گامی مطمئن به سوی چشمانی سالم‌تر بردارید.

سوالات متداول

آیا بلفاریت پلک خطرناک است؟

بلفاریت یک التهاب مزمن در لبه‌های پلک است و معمولا خطرناک نیست. اما اگر درمان نشود می‌تواند مشکلات مختلفی را در پلک‌ها به وجود آورد.

آیا بلفاریت پلک مسری است؟

خیر، بلفاریت معمولا مسری نیست، اما بهداشت ضعیف پلک می‌تواند آن را تشدید کند یا در برخی موارد نادر به افراد دیگر منتقل شود.

در زمان بلفاریت می توان آرایش چشم انجام داد؟

در این زمان توصیه می شود از انجام آرایش چشم خودداری کنید. زیرا مواد آرایشی می توانند التهاب را بدتر کنند.