تخلیه چشم ،مراقبت های قبل و بعد از عمل تخلیه چشم

یکی از روش‌هایی که در شرایط خاص و به عنوان آخرین خط درمان چشم پزشکی استفاده می‌شود، جراحی تخلیه چشم است. در این بخش قصد داریم تا در خصوص روش‌های تخلیه چشم، مراقبت‌های بعد آن و پروتز چشمی توضیحات کاملی ارائه کنیم. با ما همراه باشید.

تخلیه چشم چیست؟

جراحی برداشتن چشم در مواردی مانند سرطان چشم یا به دنبال آسیب شدید یا عفونت چشم، ضربه, عفونت, ناهنجاری‌های مادرزادی و یا بیماری‌های اکتسابی و تومور‌های چشمی ایجاد می‌شود. در این شرایط، فرد ممکن است یک چشم خود را از دست دهد و یا مجبور به تخلیه چشم شود. در این موارد هدف چشم پزشک احیای ظاهر فرد با استفاده از پروتز متحرک است. در سال‌های اخیر کاشت پروتزهای متخلخل کروی باعث نتایج بهتر و عوارض کمتر در جراحی کاشت پروتز در کاسه چشم شده است.

علت تخلیه چشم

دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است منجر به تخلیه چشم شوند. برخی از شایع‌ترین دلایلی که باعث می‌شوند پزشک روش‌های مختلف را برای تخلیه چشم انتخاب کند، عبارت‌اند از:

• تروما مانند تصادفات یا سقوط
• سرطان (مانند رتینوبلاستوما یا ملانومای چشمی)
• بیماری چشم (مانند رتینوپاتی دیابتی ، گلوکوم)
• آسیب‌های ناشی از جراحی چشم

انواع تخلیه چشم

تخلیه چشم یک روش تهاجمی است که پزشکان به عنوان آخرین راه حل انجام می‌دهند. در مورد سرطان، برداشتن چشم ممکن است برای جلوگیری از گسترش آن به مغز و سایر اندام‌ها ضروری باشد. سه نوع برداشتن چشم وجود دارد. جراحی برداشتن چشم هرگز ساده انجام نمی‌شود. چشم پزشک همه گزینه‌های درمانی موجود را بررسی کرده و همه آن‌ها را قبل از رسیدن به این مرحله با شما در میان می‌گذارد. برداشتن چشم غیر قابل برگشت است و شما نمی‌توانید بینایی را در چشمی که تخلیه شده برگردانید. برای برداشتن چشم می‌توان از سه روش استفاده کرد: 

• اکستراسیون
• انوکلئولاسیون
• بیرون زدگی

اکستراسیون 

جراحی اکستراسیون، گسترده‌ترین روش برای تخلیه کردن چشم است. جراح کل کره چشم، پلک ها، ابروها و پوست اطراف را بر می‌دارد. این روش معمولا برای درمان سرطان چشم که به بافت‌های اطراف چشم گسترش یافته است انجام می‌شود. 

انوکلئاسیون چشم 

جراحی انوکلئاسیون، یک روش جراحی برای تخلیه چشم است که کل کره چشم و محتویات آن را خارج می‌کند. در این جراحی، پلک ها، مژه ها، ابروها و پوست اطراف را حذف می‌شوند. کره چشم با ایمپلنت و پروتز مداری که شبیه چشم است، جایگزین می‌شود. 

جراحی بیرون زدگی چشم 

در جراحی بیرون زدگی چشم، جراح قرنیه و محتویات چشم را بر می‌دارد و صلبیه (قسمت سفید چشم) و ماهیچه‌های چشم را دست نخورده می‌گذارد. سپس ایمپلنت را در پوسته صلبیه قرار می‌دهند. بعد از این جراحی، صلبیه می‌تواند مانند قبل حرکت کند، زیرا ماهیچه‌ها هنوز متصل هستند. 

پروتز چشمی

 هنگامی که جراح متوجه شد که چشم به طور کامل بهبود یافته است، می‌توانید توسط چشم پزشک خود پروتز سفارشی خود را نصب کنید. اکثر بیماران شش تا هشت هفته پس از جراحی برای پروتز خود آماده هستند. اگر پروتز به درستی تمیز و نگهداری شود، می‌تواند چندین دهه دوام بیاورد. بیمار باید یک تا دو بار در سال ویزیت‌های بعدی را با متخصص چشم و جراح خود داشته باشید. آنها سلامت حدقه چشم را بررسی می‌کنند و پروتز را تمیز می‌کنند. اگر در انجام این کار احساس راحتی می‌کنید، می‌توانید پروتز خود را بردارید و خودتان آن را در فاصله زمانی بین ویزیت با متخصص چشم و جراح خود تمیز کنید.

در برخی موارد چشمی که بینایی ندارد و چشم دارای ظاهری نازیباست؛ چشم تخلیه شده و به جای آن پروتز چشم کارگذاری می‌شود. دو ماده رایج پروتزها پروتزهای متخلخل کروی شامل هیدروکسی آپاتیت و پلی‌اتیلن می‌باشد. معمولا این مواد در داخل نسوج خود بیمار یا بافت‌دهنده قرارگرفته و پس از تخلیه چشم , داخل کاسه چشم کاشته می‌شوند. سپس عضلات خارج کره چشمی روی آن دوخته می‌شوند تا باعث حرکت طبیعی پروتز شود. بعد از فروکش کردن التهاب پروتز چشم مصنوعی روی آن سوار می‌شود.

قرار دادن پروتز بعد از جراحی تخلیه چشم

لطفا توجه داشته باشید که ممکن است پلک در چند ماه اول افتاده به نظر برسد. علت آن تخلیه چشم و  کاهش حجم اربیت است. این عارضه بعد از کارگذاری پروتز بهبود می‌یابد. دو ماه بعد از جراحی اگر همه چیز طبق روال بهبود یافته باشد، پروتز چشمی ساخته شده و در محل تخلیه چشم قرار داده می‌شود. ویزیت بعدی برای پیگیری حدود 6 ماه پس از جراحی خواهد بود که پروتز بررسی خواهد شد و بعد از آن هر 6 ماه این معاینه ها انجام می پذیرد.

کدام روش تخلیه چشم بهتر است؟ 

روش جراحی بیرون زدگی، نسبت به دیگر روش‌های جراحی تخلیه چشم، کم تهاجمی‌تر است. در روش‌های اکستراسیون و انوکلئاسیون، مژه ها، ابروها و چشم برداشته می‌شوند. اما، در جراحی بیرون زدگی پوسته صلبیه چشم و عضلات حرکت دهنده چشم حفظ می‌شوند. عمل بیرون زدگی روشی ساده‌تر از دو روش دیگر است، اما خطر ابتلا به افتالمی سمپاتیک کمی بیشتر است. این عارضه می‌تواند بینایی چشم دیگر را از بین ببرد و فرد را کاملا نابینا کند. اگر برداشتن چشم برای درمان سرطان چشم انجام شود، بیرون زدگی ممکن است تاثیر کمتری نسبت به دیگر روش‌ها داشته باشد، زیرا اعصاب مژگانی داخل چشم را دست نخورده باقی می‌گذارد. 

دلایل جراحی برداشتن چشم 

برداشتن چشم کور، باعث تسکین درد چشم و کاهش ترشحات چشم می‌شود. تسکین کامل درد ممکن است چند ماه پس از جراحی اتفاق بیفتد. باید توجه داشته باشید که برداشتن چشم آخرین راه حل است. پزشک تنها زمانی آن را برای شرایط جدی پیشنهاد می‌کند که هیچ درمان دیگری کارساز نباشد. برخی از شرایطی که نیاز به برداشتن چشم دارند عبارتند از: 

• تومورهای داخل چشمی (سرطان در چشم)، مانند رتینوبلاستوما یا ملانوم مشیمیه
• آسیب شدید به چشم
• کور بودن چشم 
• عفونت غیر قابل کنترل در چشم
• شکل غیر طبیعی چشم

جراحی تخلیه هسته چیست؟ 

تخلیه چشم و سایر انواع جراحی برداشتن چشم معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. بیمار در طول عمل بیهوش خواهد بود. متخصص بیهوشی قبل از جراحی، بیمار را معاینه می‌کند تا مطمئن شود که از سلامت جسمانی خوبی برخوردار باشد و توانایی انجام بیهوشی و جراحی را داشته باشد. کره چشم در داخل یک حفره استخوانی به نام اربیت محافظت می‌شود. هسته چشم، کره چشم را از مدار خارج می‌کند. در روش جراحی تخلیه هسته، عصب بینایی که سیگنال‌ها را به مغز می‌رساند قطع می‌شود. 

جراح یک ایمپلنت در چشم قرار می‌دهد. ماهیچه‌های چشم به ایمپلنت متصل می‌شوند تا مانند چشم طبیعی حرکت کنند. ماهیچه‌های چشم در هر دو چشم کار می‌کنند، بنابراین ایمپلنت در جهاتی مشابه چشم دیگر، حرکت می‌کند. تخلیه باعث می‌شود که پلک‌ها، ملتحمه و پوست اطراف دست نخورده باقی بماند. چند هفته پس از جراحی، چشم پزشک برای بیمار پروتز اوربیتال (چشم مصنوعی) قرار می‌دهد. این پروتز روی ایمپلنت، مانند یک لنز تماسی قرار می‌گیرد. چشم پزشک نحوه برداشتن، تمیز کردن و تعویض این پروتز را به بیمار آموزش می‌دهد. 

عوارض تخلیه هسته

مانند هر روش جراحی دیگر، انواع مختلف جراحی تخلیه چشم نیز با عوارض احتمالی همراه است. اما، پس از جراحی برداشتن چشم، خطر بروز عوارض بسیار کم است. این عوارض احتمالی عبارتند از: 

• خون ریزی
• تورم
• عفونت
• ترشح از سوکت
• تحریک سوکت 

در صورت‌عدم انجام جراحی چه اتفاقی می‌افتد؟ 

اگر تصمیم بگیرید که جراحی برای برداشتن چشم انجام ندهید، ممکن است برخی مشکلات برای سلامتی به وجود آیند. تومور داخل چشمی ممکن است به رشد خود ادامه دهد یا به سایر نقاط بدن گسترش یابد و درمان را دشوارتر کند. همچنین ممکن است عفونت چشم بدتر شود یا گسترش یابد و درمان و مدیریت درد را دشوار کند. 

نکات مهم قبل از جراحی چشم

قبل از عمل جراحی در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنید با چشم پزشک خود صحبت کنید. جراح به بیمار خواهد گفت که آیا می‌تواند قبل از جراحی به مصرف آن‌ها ادامه دهد یا خیر. معمولا مصرف تمام داروها به جز رقیق کننده‌های خون باید ادامه یابد. مشاوره قبل از عمل برای ایجاد برنامه ای برای جراحی تخلیه چشم و تعیین سایر موارد پزشکی قبل از عمل ضروری است. این کار‌ها این اطمینان را ایجاد می‌کند که جراحی و بیهوشی برای فرد بی خطر باشد.

هنگام انتخاب تاریخ جراحی‌، بخاطر داشته باشید که باید حداقل دو هفته پس از جراحی از ورزش، فعالیت‌های شدید و محیط آلوده اجتناب کنید. به مدت سه هفته قادر به شنا نخواهید بود. علاوه بر این ،بعد از دو ماه پروتز چشم قرار گرفته می شود. لطفاً جراحی خود را طبق آن برنامه ریزی کنید، خصوصاً اگر در آینده مراسم عروسی، فارغ التحصیلی، تعطیلات یا کار یا رویدادهای اجتماعی خاصی دارید.

جراحی تخلیه چگونه انجام می‌شود؟ 

تمام انواع مختلف جراحی برداشتن چشم، در اتاق عمل و معمولاً با بیهوشی عمومی انجام می‌شوند. جراحی با بی‌حسی موضعی و بیهوشی عمومی، ممکن است عوارض جانبی از جمله تهوع و استفراغ را همراه داشته باشد. یک ایمپلنت توپی در پشت بافت ملتحمه در حفره چشم قرار داده می‌شود تا با برداشتن چشم، حجم بافت از دست رفته را جایگزین کند. این ایمپلنت از سیلیکون، پلاستیک و ایمپلنت‌های متخلخل، هیدروکسی آپاتیت یا بیوسرامیک ساخته شده است. ایمپلنت ممکن است به ماهیچه‌های چشم متصل شود تا امکان حرکت ایمپلنت و چشم مصنوعی را، فراهم کند. 

یک کانفورمر (پوسته پلاستیکی نازک) در انتهای حفره چشم قرار داده می‌شود تا به حفظ شکل حفره و کاهش تورم کمک کند. 

در حین عمل، بی‌حسی موضعی به شما تزریق می‌شود. بی‌حسی معمولاً برای تسکین درد، چند ساعت پس از عمل موثر است. پس از جراحی، معمولاً هر دردی با استفاده از مسکن قابل تحمل است. عمل حدود یک تا دو ساعت طول می‌کشد. 

پس از بهبودی، حدقه چشم شبیه پوست داخل لب خواهد بود. عملکرد پلک، تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد و هنگامی که چشم مصنوعی خود را نصب می‌کنید، می‌توانید پلک‌های خود را به طور معمول باز و بسته کنید.

بهبود پس از جراحی تخلیه چشم

بهبودی پس از جراحی برداشتن چشم چند هفته طول می‌کشد. جراح یک کانفورمر چشمی را به عنوان اقدام موقت روی ایمپلنت اوربیتال قرار می‌دهد. این دستگاه فنجانی شکل از بسته شدن و چسبندگی در طول فرآیند بهبودی چشم، جلوگیری می‌کند. پس از کاهش تورم و بهبود حفره چشم، پزشک پس از شش تا هشت هفته، کانفورمر چشمی را خارج می‌کند. ممکن است بعد از بهوش آمدن درد داشته باشید. پزشک برای کاهش درد معمولا داروی مسکن تجویز می‌کند. پزشکان همچنین ممکن است برای جلوگیری از عفونت، آنتی بیوتیک تجویز کنند. پلک‌ها برای چند روز کبود و متورم می‌شوند. پزشک به بیمار نحوه تمیز کردن حفره چشم را قبل از ترخیص شدن، یاد می‌دهد. 

پانسمان روی چشم، یک یا دو روز پس از جراحی برداشته می‌شود. باز نگه داشتن چشم به بهبود آن کمک می‌کند، اما می‌توانید از عینک تیره نیز استفاده کنید. پزشک قطره‌های چشمی، آنتی بیوتیک‌های خوراکی و مسکن‌ها را برای استفاده در خانه تجویز می‌کند. به مدت یک ماه باید از خم شدن و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. بیمار باید از شنا و ورزش شدید اجتناب کند. بیمار در عرض چند روز پس از جراحی، می‌تواند رانندگی کند و در فعالیت‌های عادی شرکت کند. همچنین باید بانداژ را که روی چشم را می‌پوشاند خشک نگه دارد. 

محدودیت‌ها

بعد از جراحی تخلیه چشم، شنا، ورزش شدید یا سایر فعالیت‌های بدنی سخت برای دو تا چهار هفته محدود می‌شود. همچنین باید تا یک ماه از خم شدن در ناحیه کمر و بلند کردن اجسام بلند خودداری شود. به محض اینکه احساس خوبی پیدا کردید، می‌توانید رانندگی کنید و سایر فعالیت‌های عادی را انجام دهید. از جراح خود برای توصیه‌های خاص بخواهید.

مراقب باشید بانداژی که چشم را می‌پوشاند خشک نگه دارید. گاهی اوقات ممکن است بانداژ احساس خارش یا ناراحتی کند، اما مهم است که آن را تا زمانی که جراح گفته است نگه‌دارید. به طور کلی، بانداژ را می‌توان روز بعد برداشت.

پیگیری

معاینه بعدی حدود یک هفته پس از جراحی انجام می‌شود. در این زمان، جراح ممکن است بانداژ را بردارد، اگر قبلاً این کار را نکرده‌اید، بهتر است جراح روند بهبود چشم را بررسی کند که چگونه بهبود می‌یابد.

عوارض احتمالی در جراحی برداشتن چشم

برخی از مشکلات ناشی از جراحی برداشتن چشم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خونریزی
• عفونت
• جای زخم
• افتادگی پلک یا مشکل در بستن چشم
• افتادن ایمپلنت (اکستروژن)

با جراح خود صحبت کنید تا در مورد خطرات و مزایای جراحی برای صحبت کند.

کلام آخر

جراحی  تخلیه چشم برای بهبود زندگی فرد انجام می‌شود. این دارو برای درمان تومورهای تهدید کننده زندگی یا تسکین چشمان کور و دردناک بیماران استفاده می‌شود. تصمیم برای برداشتن چشم ممکن است یکی از سخت‌ترین تصمیماتی باشد که باید در زندگی خود بگیرید. با این حال، امید است که تسکین درد و بیماری باعث افزایش زندگی شود و به شما اجازه دهد تا زندگی خود را به طور کامل و کامل داشته باشید.