درمان قطعی تیک عصبی: 3 روش درمانی موثر!

تیک عصبی مشکلی است که در قسمتی از بدن به طور مکرر، سریع، ناگهانی و غیرقابل کنترل اتفاق می‌افتاد. تیک‌ها می‌توانند در هر قسمتی از بدن مانند صورت، شانه‌ها، دست‌ها یا پاها ایجاد شوند. آن‌ها را می‌توان برای دوره‌های کوتاه متوقف کرد. صداهایی که به طور غیرارادی ایجاد می‌شوند (مانند صاف کردن گلو یا بو کردن) تیک‌های صوتی نامیده می‌شوند. اکثر تیک‌ها خفیف هستند و به سختی قابل توجه هستند. با این حال، در برخی موارد مکرر و شدید هستند و می‌توانند بسیاری از بخش‌های زندگی کودک را تحت تاثیر قرار دهند. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی درمان قطعی تیک عصبی بپردازیم. با ما همراه باشید.

شایع‌ترین اختلال تیک، اختلال تیک موقت (که قبلاً به عنوان اختلال تیک گذرا شناخته می‌شد) نامیده می‌شود و می‌تواند تا ده درصد از کودکان را در سال‌های اولیه مدرسه تحت تأثیر قرار دهد. تیک‌های موقت در کمتر از یک سال به خودی خود از بین می‌روند وبرخی نیاز به درمان تیک عصبی دارند. برخی از تیک‌های عصبی با اضطراب، خستگی و برخی داروها بدتر می‌شوند.

تیک عصبی چیست؟

تیک عصبی که در اصطلاح علمی به آن سندرم تورت گفته می‌َود، یک اختلال سیستم عصبی است که معمولاً از دوران کودکی شروع می‌شود و باعث می‌شود فرد صدا‌ها و حرکات غیرارادی تولید کند که به آن تیک نیز می‌گویند. سندرم تورت اغلب در سنین ۵ تا ۹ سالگی به دلیل عفونت باکتریایی، ناهنجاری در متابولیسم مواد شیمیایی مغز و عوامل ژنتیکی شروع می‌شود و در پسران بیشتر دیده می‌شود.

علائم تیک عصبی

علائم سندرم تورت که اولین علائم آن تیک حرکتی در ناحیه سروگردن است به شرح زیر است:

• حرکات یا صداهای ناگهانی، کوتاه و متناوب
• چشمک‌زدن
• ادا و اصول
• شانه بالا انداختن
• سرفه
• پاکسازی گلو
• تکان‌دادن سر یا دست‌وپا
• پرش
• لمس اشیا یا افراد

تیک‌های عصبی

برخی از تیک‌های عصبی از بین نمی‌روند. تیک‌هایی که یک سال یا بیشتر طول می‌کشند تیک‌های پایدار (مزمن) نامیده می‌شوند. تیک‌های پایدار کمتر از یک درصد از کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌توانند به یک اختلال تیک عصبی  پیچیده‌تری به نام اختلال تورت مرتبط باشد. کودکان مبتلا به اختلال تورت هم تیک‌های عصبی و هم تیک‌های صوتی (مانند پاکسازی گلو) دارند. برخی از تیک‌ها از اوایل بزرگسالی ناپدید می‌شوند و برخی ادامه می‌یابند. کودکان مبتلا به اختلال تورت نیز مشکلات توجه و یا اختلالات یادگیری می‌توانند داشته باشند. در چنین مواردی نیاز به درمان تیک عصبی است.

گاهی اوقات افراد مبتلا به تیک‌های عصبی کلمات زشت را به زبان می‌آورند، به دیگران توهین می‌کنند یا حرکات زشتی انجام می‌دهند. آن‌ها نمی‌توانند این صداها و حرکات را کنترل کنند و نباید آنها را سرزنش کرد. تنبیه والدین، مسخره کردن همکلاسی‌ها و سرزنش معلمان کمکی به کنترل تیک‌های کودک نمی‌کند، بلکه به عزت نفس کودک لطمه می‌زند و ناراحتی او را افزایش می‌دهد. از طریق یک ارزیابی جامع، که گاهی شامل مشاوره با متخصص اطفال یا متخصص مغز و اعصاب اطفال است، روانپزشک کودک و نوجوان می‌تواند تشخیص دهد که آیا کودک یا نوجوانی به اختلال تورت یا اختلال تیک دیگری مبتلا است یا خیر.

انواع تیک عصبی

دو نوع تیک وجود دارد. تیک‌های حرکتی و تیک‌های صوتی. این حرکات ناگهانی کوتاه مدت (تیک‌های حرکتی) یا صداهای بیان شده (تیک‌های صوتی) به طور ناگهانی در طی رفتاری که غیر طبیعی است رخ می‌دهد. تیک‌ها اغلب تکراری هستند، با تکرارهای متوالی متعدد از یک عمل. به عنوان مثال، فردی که تیک پلک دارد چندین بار پلک می‌زند یا بینی خود را به طور مکرر تکان می‌دهد.

تیک‌های حرکتی را می‌توان به دو دسته ساده یا پیچیده طبقه بندی کرد. تیک‌های حرکتی ساده شامل حرکاتی مانند پلک زدن، انقباض بینی، تکان دادن سر، یا بالا انداختن شانه باشد تیک‌های حرکتی پیچیده شامل یک سری حرکات است که به همان ترتیب انجام می‌شود. به عنوان مثال شخصی دست خود را دراز کند و بارها و بارها چیزی را لمس کند یا با یک پا و سپس با پای دیگر او را بیرون بزند.

همچنین بخوانید:  فلج بل کودکان چیست و آیا درمان می‌شود؟

درمان قطعی تیک عصبی

درمان فرد مبتلا به اختلال تیک عصبی شامل دارو برای کمک به کنترل علائم و نوعی رفتار درمانی به نام آموزش تغییر عادت است، که در آن فرد یاد می‌گیرد تا آگاهی بیشتری نسبت به تیک‌ها ایجاد کند و رفتار متفاوتی را جایگزین آن کند. درمان تیک عصبی شامل موارد زیر است:

• دارودرمانی
• درمان‌های جایگزین
• روش‌های رفتاری

دارو

مصرف دارو فقط در صورتی توصیه می‌شود که تیک‌ها ادامه داشته باشد. کمترین دوز مورد نیاز برای درمان تیک استفاده می‌شود و با کاهش تیک دوز مصرفی دارو کاهش می‌یابد. گاهی اوقات کلونیدین می تواند برای کنترل اضطراب و بیش فعالی که می‌تواند همراه با اختلال تیک عصبی باشد نیز استفاده شود. با این حال، کلونیدین می‌تواند باعث خواب آلودگی شود که می‌تواند بر فعالیت‌های کودک تأثیر بگذارد. اگرچه کلونیدین برای درمان فشار خون بالا نیز استفاده می‌شود، اما به ندرت باعث کاهش فشار خون در کودکان می‌شود. با این حال، اگر کلونیدین برای مدتی استفاده شود، فشار خون به طور موقت با قطع دارو افزایش می‌یابد.

داروهای ضد روان پریشی می‌توانند برای تیک‌های شدید عصبی موثر باشند، حتی اگر تیک‌ها توسط روان پریشی ایجاد نشده باشند. داروهایی مانند؛

• ریسپریدون
• هالوپریدول
• پیموزاید و اولانزاپین

می‌توانند در درمان قطعی تیک عصبی تاثیر گذار باشند. عوارض جانبی شامل بی قراری، سفتی عضلات، علائم مشابه پارکینسون (پارکینسونیسم)‌ و دیسکینزی دیررس با حرکات تکراری، آهسته و کنترل نشده، می‌شود. با این حال، این عوارض نادر هستند زیرا دوزهای مورد استفاده از این داروها برای درمان قطعی تیک عصبی  کم است.

درمان‌های جایگزین

برخی افراد با تیک عصبی از روش‌های جایگزین مانند طب سوزنی، تغذیه مکمل، ماساژ و تکنیک‌های روان‌شناختی مانند روان درمانی استفاده می‌کنند. این روش‌ها ممکن است برای برخی افراد موثر باشند، اما قبل از استفاده از هر روش جدیدی، بهتر است با پزشک خود در مورد آن مشورت کنید.

روش‌های رفتاری

تکنیک‌های مدیریت رفتار می‌توانند به کاهش شدت تیک‌ها و کنترل آنها کمک کنند. این تکنیک‌ها شامل آموزش تحرکات جایگزین، تمرینات تنفسی و آرامش، آموزش تمرکز و تمرینات مربوط به کنترل توجه است.  مشاوره و پشتیبانی روان‌شناختی می‌تواند به شما کمک کند تا با استرس و اضطراب مرتبط با تیک عصبی مقابله کنید و راه‌هایی برای کاهش تیک‌ها پیدا کنید.

همچنین بخوانید:  تیک عصبی چشم و جراحی کارگذاری طلا در پلک برای درمان آن

درمان تیک عصبی در کودکان

درمان تیک عصبی در کودکان بستگی به شدت و نوع تیک‌ها، تأثیر آنها بر کیفیت زندگی کودک دارد. برای درمان تیک عصبی در کودکان یک رویکرد چند وجهی مورد نیاز است. به همین جهت باید از روش‌های زیر کمک گرفت:

• مشاوره خانواده و مدرسه
• شناخت درمانی برای کودک
• دارودرمانی

آموزش و رفتار درمانی CBIT

 اولویت درمان بدون دارو با کمک آموزش و رفتار درماننی CBIT است. باید به خانواده گفته شود که هشدارها و تنبیه‌ها باعث افزایش تیک‌های عصبی در کودکان می‌شوند، این تیک‌ها ممکن است زمانی که حوصله‌شان سر می‌رود، هیجان‌زده یا روی یک رویداد متمرکز می‌شوند (مثلاً در حین تماشای تلویزیون) آشکارتر می‌شوند. با شناخت زودهنگام اختلال، اطلاعات و رویکردهای حمایتی، می‌توان عواملی که ممکن است باعث ایجاد اختلال تیک شوند را کنترل کرد.

همچنین بسیار مفید است که به کودک اجازه دهید یک فعالیت تفریحی-ورزشی مورد علاقه خود را انجام دهد، که او را آرام می‌کند و باعث نمی‌شود بیش از حد به چشم بیاید. به عنوان مثال، شنا، یوگا، طراحی و نقاشی عالی هستند. با این حال، لازم است از ریتم‌های تند فعالیت‌های مختلف خودداری شود و فضایی برای روابط باقی بماند.

دارودرمانی

 در مواردی که بهبودی حاصل نمی شود یا شدت تیک ها افزایش می یابد، به درمان دارویی روی آورد. استفاده از نورولپتیک با دوز کم رایج ترین گزینه برای درمان تیک عصبی در کودکان است.

همچنین بخوانید: روماتیسم چشمی در کودکان