- شنبه, 30 بهمن
- 0 دیدگاه
فلج بل که به آن فلج صورت ایدیوپاتیک نیز گفته می‌شود، نوعی فلج یا ضعف موقتی صورت در یک طرف صورت است. بیشتر افراد در عرض ۹ ماه بهتر می‌شوند. برخلاف سکته، ضعف صورت در این عارضه به تدریج ایجاد می‌شود. اما علائم سکته مغزی معمولاً ناگهانی بروز می‌شوند. برای اينكه يک عضله در صورت يا هر جاي ديگر درست كار كند، هم بايد ساختمان عضله سالم و دست نخورده باشد و هم عصبي كه به آن عصب‌‌دهی می‌كند باید سالم باشد. در فلج محيطی عصب هفت كه مهم‌ترين عصب حركتی عضلات صورت است، در واقع عصب حركتی دچار مشكل است. اين نوع از فلج می‌تواند به علل گوناگون از جمله؛ بيماری‌های ويروسی تا تومورها و … رخ دهد. زمانی فلج محيطی عصب هفت را فلج بلز می‌ناميم كه علت قطعی برای فلج اين عصب پيدا نكرده باشيم.
تروما يا ضربه و پارگی پلک می‌تواند حالات مختلفی از آسيب‌ها را ايجاد كند، در اين موارد گاهی الياف عضله آسيب می‌بينند و با وجود سلامت عصب، به دليل آسيب عضله عملكرد آن به طور صحیح انجام نمی‌شود. احتمال دارد هر دو اتفاق با هم بی‌افتد؛ عصب و عضله آسيب همزمان داشته باشند و يا اينكه عضله سالم بماند و فقط عصب خراب شود. در موارد بعد از تروما به غير از معاينه باليني، الكتروميوگرافی و نوار عصب هفت می‌تواند كمک كننده باشد؛ در صورتی كه نوار عصب هفت سالم باشد، مشكل آسيب به عضله است.
چه عواملی باعث فلج بلز می‌شود؟
علت فلج بلز مشخص نیست. تصور می‌شود که این بیماری به دلیل التهابی باشد که توسط سیستم ایمنی بدن در برابر حرکت کنترل کننده عصب صورت می‌گیرد. فلج بلز گاهی با موارد زیر همراه است:
- دیابت
- فشار خون بالا
- جراحت
- سموم
- بیماری لایم
- سندرم گیلن باره
- سارکوئیدوز
- میاستنی گراویس
- اسکلروز چندگانه
- عفونت، به ویژه عفونت ویروسی یا ویروس هرپس سیمپلکس
علائم و نشانه‌های فلج بلز
علائم اولیه فلج بلز شامل تب خفیف، درد در پشت گوش، سفتی گردن و ضعف یا سفتی در یک طرف صورت است، علائم به طور ناگهانی شروع می‌شود و در طی چند ساعت به سرعت پیشرفت می‌کند. و در نتیجه بخشی یا تمام صورت را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
در بیشتر موارد فلج بلز، فقط ضعف عضلات صورت رخ می‌دهد و فلج صورت موقتی است و همچنین بیشتر موارد با دو تا سه هفته برطرف می‌شوند. تقریباً ۸۰ درصد موارد طی سه ماه برطرف می‌شود. با این حال، برخی از موارد همچنان ادامه دارد. گاهی اوقات فقط نیمه بالا یا پایین صورت تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
در موارد شدید فلج بلز، عضلات صورت در طرف آسیب دیده کاملاً فلج شده و باعث می‌شوند آن طرف صورت صاف، بی‌حالت و بی‌حرکت شود. اغلب دهانه بین پلک‌های بالا و پایین بزرگ شده و در هنگام خواب باز می‌ماند. این اتفاق می‌تواند منجر به عدم توانایی بستن چشم در طرف آسیب دیده شود.
اگر ناحیه فشرده شده عصب صورت در کنار انشعاب سایر اعصاب باشد تولید بزاق و یا اشک کاهش می‌یابد. برخی از افراد مبتلا به فلج بلز دچار از بین رفتن حس چشایی در یک طرف دهان، آبریزش و افزایش حساسیت به صدا (هایپرراکوزیس) در ناحیه آسیب دیده سر می‌شوند. بهبودی از فلج بل به میزان و شدت آسیب به عصب جمجمه هفتم بستگی دارد. اگر فلج صورت فقط جزئی باشد، می‌توان بهبودی کامل را انتظار داشت. عضلات آسیب دیده معمولاً طی یک تا دو ماه به عملکرد اصلی خود را بازمی‌گردند. ریزش اشک همراه با انقباضات عضلانی صورت، گاهی اوقات پس از فلج ایجاد می‌شود.
فلج بلز چگونه تشخیص داده می‌شود؟
آزمایش‌های الکترودیاگنوتیک برای ارزیابی میزان آسیب دیدن عصب استفاده می‌شود. ابتدا پزشک یک معاینه عصبی انجام می‌دهد. او از فرد می‌خواهد طیف وسیعی از حرکات صورت مانند بستن چشم، لب زدن، ابرو بالا انداختن و لبخند زدن را انجام دهید. تشخیص فلج بل در صورتی احتمال دارد که توانایی حرکت دادن ناحیه آسیب دیده صورت را از دست داده باشید، یا حرکت صورت به شدت مختل شده باشد و علائم و نشانه دیگری نداشته باشید. برای از بین بردن علل احتمالی دیگر ، پزشک درخواست می‌کند که آزمایشات زیر را انجام دهید:
- آزمایش خون برای رد سایر علل احتمالی، مانند بیماری لایم و سندرم رامسی هانت.
- تصویربرداری، مانند (MRI) و توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن)، برای رد سایر علل احتمالی مانند تومورها.
- آزمایشات مربوط به گوش، حلق و بینی.
درمان فلج بلز چگونه است؟
بیشتر مبتلایان به این عارضه بدون درمان کاملا بهبود می‌یابند. ماساژ عضلات فلج می‌تواند به حفظ عضلات صورت کمک کرده و از کاهش عملکرد عضلات جلوگیری کند. یکی از روش‌های درمان فلج بلز، محافظت از خشک شدن چشم در شب یا هنگام کار با کامپیوتر است. مراقبت از چشم، شامل قطره‌های چشمی در روز، پماد هنگام خواب، یا مرطوب کردن اتاق به کمک دستگاه بخور در شب است. این مراقبت‌ها همچنین می‌توانند به محافظت از خراش قرنیه کمک کنند که برای مدیریت فلج بلز بسیار مهم است. پزشک بر‌اساس شدت علائم و مشخصات پزشکی فرد یک پروتکل درمانی مناسب برای شرایط او تجویز خواهد کرد. درمان اصلی برای کمک به کاهش التهاب و در نتیجه کاهش فشار بر عصب صورت، استروئیدهای خوراکی است. اگر مشکوک به سندرم رامسی هانت باشید، باید داروهای ضد ویروسی نیز مصرف کنید. سایر گزینه‌های درمانی عبارتند از:
- داروهای استروئیدی برای کاهش التهاب
- داروهای ضد ویروسی
- مسکن‌ها برای تسکین درد
- فیزیوتراپی برای تحریک عصب صورت
استروئیدها و داروهای ضدویروسی باید در طی ۷۲ ساعت پس از بروز علائم تجویز شوند تا اثرات مفیدی داشته باشند. برخی از افراد استفاده از روش‌های درمانی جایگزین در درمان فلج بلز را انتخاب می‌کنند، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که این روش‌های درمانی جایگزین در بهبودی فرد تاثیر داشته باشند. چنین درمانی شامل موارد زیر می‌شود:
- آرامش یا ریلکسیشن
- طب سوزنی
- تحریک الکتریکی
- ویتامین درمانی، از جمله B12 ،B6 و ماده معدنی روی
