علت التهاب چشم : هر آنچه باید بدانید!

علت التهاب چشم می‌تواند هر چیزی باشد که چشم را تحریک کرده است. روز قبل همه چیز عادی است، صبح روز بعد چشم قرمز، خارش و اشک است. در این موارد به‌احتمال زیاد با التهاب چشمی روبرو هستیم.  چشم در واقع از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است که می‌توانند ملتهب شوند. بسته به بخشی از چشم آسیب‌دیده، اشکال مختلف التهاب چشم تشخیص داده می‌شود. علل این اختلال چشمی ناخوشایند اغلب در اثر ویروس‌ها و باکتری‌ها و همچنین آلرژی‌ها یا بیماری‌هایی مانند روماتیسم است. 

التهاب چشم چیست؟

التهاب چشم وضعیتی است که با تورم یک یا چند قسمت از چشم مشخص می‌شود و در اثر عوامل مختلفی از تحریک ساده گرفته تا برخی بیماری‌ها ایجاد می‌شود. چشم از سه لایه مختلف تشکیل شده است: شبکیه، یووه و صلبیه. شبکیه داخلی‌ترین لایه است و یووه شامل عروق و شریان‌هایی است که خون را به چشم می‌رسانند. بیرونی‌ترین لایه به نام صلبیه به عنوان لایه محافظ عمل می‌کند و به رنگ سفید است. اعصاب بینایی که سیگنال‌هایی را از چشم به مغز برای تفسیر اطلاعات بصری می‌فرستند، به صلبیه در پشت چشم متصل می‌شوند. التهاب چشم می‌تواند در هر یک از لایه‌ها رخ دهد. بنابراین، این بیماری با توجه به بخشی از چشم که تحت تأثیر قرار می‌گیرد طبقه‌بندی می‌شود و علائم خاص خود را دارد. 

علائم التهاب چشم

علائم التهاب چشم مشابه علائم خشکی چشم است. از جمله موارد زیر است:

1. قرمزی چشم
2. خارش
3. سوزش
4. احساس جسم خارجی
5. افزایش ریزش اشک
6. ملتحمه متورم
7. برآمدگی‌های کوچک روی ملتحمه (فولیکول‌ها) (به‌خصوص در مورد ملتحمه ویروسی یا باکتریایی)
8. حساسیت به نور
9. علل احتمالی التهاب چشم
10. ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها
11. خشکی چشم
12. اجسام خارجی در چشم
13. لنزهای تماسی کثیف یا آسیب‌دیده
14. آلرژی (به‌عنوان‌مثال تب یونجه، آلرژی به موهای حیوانات)
15. بیماری‌ها (مانند روماتیسم)

علت التهاب چشم

التهاب چشم می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. در بیشتر موارد  التهاب چشم زمانی اتفاق می‌افتد که میکروارگانیسم‌های مضر مانند باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها در هر قسمتی از کره چشم یا اطراف آن مستقر شوند. این نواحی شامل سطح جلویی شفاف چشم (قرنیه) و غشای نازک و مرطوب ( ملتحمه ) است که بیرون چشم و داخل پلک‌ها را می‌پوشاند.  طور کلی دلایل التهاب چشم عبارت‌اند از :

• خشکی چشم
• ویروس 
• باکتری
• قارچ
• واکنش آلرژیک از جمله گردوغبار، موی حیوانات و ...
• محرک مکانیکی مثل مژه و...
• بیماری 
• عفونت

خشکی چشم

 افرادی که خشکی چشک دارند، مستعد ابتلا به عفونت‌های چشمی است. این به این دلیل است که لایه محافظ اشک در خشکی چشم آسیب می‌بیند. در اینجا دفاع ایمنی چشم به‌صورت محدود عمل می‌کند.  عوامل بیماری‌زا راحت‌تر به چشم می‌رسند و باعث التهاب ناخوشایند می‌شوند.

ویروس، باکتری و قارچ

این سه مورد عامل بسیاری از التهاب‌های چشمی هستند.  التهاب چشم ویروسی معمولاً در دوره‌های عفونت‌های شدید دستگاه تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا دیده می‌شود. مسری بودن آن بسیار بیشتر از عامل باکترایی التهاب چشم  است. از آنجایی که علائم این نوع ورم ملتحمه خفیف است، معمولاً نیازی به درمان نیست. قارچ‌ها نیز عمدتا از حوله و لوازم غیر بهداشتی مرطوب به چشم منتقل می‌شوند. به همین جهت بهتر است از حوله شخصی برای خشک کردن صورت استفاده کنید.

واکنش آلرژیک 

 واکنش‌های آلرژیک، مانند واکنش‌های آلرژیک ناشی از گردوغبار خانه، گرده گل‌ها یا موهای حیوانات می‌توانند باعث التهاب چشم شوند. به طو کلی چشم به موارد زیادی واکشن نشان می‌دهد. به طور مثال از دیگر علل التهاب چشم، محرک‌های محیطی مانند بادکش، نور خورشید یا گردوغبار است.

محرک مکانیکی

محرک‌های مکانیکی مانند مژه‌ها یا سایر اجسام خارجی نیز می‌توانند باعث ملتهب شدن چشم شوند. در واقع استفاده از کاشت مژه، در صورتی که چسب استاندارد نباشد یا کار با تمیزی انجام نشود، می‌تواند منجر به التهاب چشم شود. همچنین لوازم آرایش غیر استاندارد، بالشت کثیف، رختخواب آلوده و از جنس محرک‌های آلرژیک مثل ملحفه پشمی، خوابیدن روی سطح غیربهداشتی و... می‌توانند باعث التهاب چشم شوند.

بیماری

برخی از بیماری‌ها می‌توانند عامل التهاب چشم باشند از جمله برخی از بیماری‌های خود ایمنی، بیماری روماتیسم، بیماری گریوز، سرماخوردگی و... است. در چنین مواردی باید بیماری که عامل التهاب چشم بوده است شناسایی شود تا متناسب با آن درمان التهاب اتخاذ شود.

عفونت

هر کی از موارد زکر شده در بالا می‌توانند به طور مستقیم و غیر مستقیم  باعث ایجاد عفونت چشم و در نتیجه التهاب چشم شوند. به عنوان مثال سلولیت اوربیتال عفونت چربی و بافت های نرمی است که چشم را در حفره خود نگه می‌دارند و می‌تواند تا پلک چشم را ملتهب کند.

التهاب می‌تواند قسمت‌های مختلف چشم را تحت‌تأثیر قرار دهد. از جمله متداول‌ترین آنها عبارت‌اند از:

پلک ملتهب

روی پلک‌ها، باکتری‌های پوستی به‌سرعت پخش می‌شوند و اغلب باعث التهاب دردناک پلک می‌شوند. مالیدن چشمان به معنای تسهیل ورود باکتری‌ها به ناحیه چشمی مربوطه و در نتیجه، افزایش تکثیر آنها است. هنگامی که پلک‌ها ملتهب می‌شوند، اغلب قرمزی و تورم پلک با کاهش قابل‌توجه میدان دید مشاهده می‌شود.

استی

آیا پیله قرمز و دردناک روی پلک خود دارید؟ این می‌تواند به‌اصطلاح گل مژه، التهاب باکتریایی پلک، به‌ویژه غده پلک باشد. بسته به محل و اندازه، گل میخ نیز می‌تواند بسیار آزاردهنده و دردناک باشد.

برآمدگی پلک یا شالازیون

شالازیون نیز نوعی التهاب لبه‌های پلک است. شالازیون در اثر احتقان غده میبومین ایجاد می‌شود و نوعی التهاب مزمن و بی‌ضرر است. با مراقبت منظم و صحیح از لبه پلک‌ها می‌توان از علائم اختلالات چشمی مانند ملتهب پلک، گل مژه و شالازیون جلوگیری کرد و یا حداقل آن را کاهش داد.

التهاب ملتحمه (کانژونکتیویت)

شایع‌ترین شکل التهاب چشم، التهاب ملتحمه است. به‌خصوص در مورد التهابات چشمی با ماهیت باکتریایی، ملتحمه یکی از اولین قسمت‌هایی است که تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. بااین‌حال، ملتحمه همچنین می‌تواند به دلیل عوامل دیگر ملتهب شود. التهاب ملتحمه معمولاً با قرمزی چشم و اشک‌ریزش منتشر رخ می‌دهد. علاوه بر این، چشم‌های چرکی و چسبنده نیز ممکن است دیده شود.

التهاب عنبیه

عنبیه بخشی از چشم است که رنگ آن را متمایز می‌کند. افراد مبتلا به التهاب عنبیه (یووئیت قدامی) اغلب دردهای مبهم در ناحیه چشم و پیشانی دارند. درست مانند ورم ملتحمه، عنبیه می‌تواند در اثر فعالیت باکتری‌ها یا ویروس‌ها ملتهب شود.

التهاب سطح خارجی چشم

سطح خارجی چشم از قرنیه و صلبیه تشکیل شده است. هر دوی این قسمت‌ها می‌توانند مستعد التهاب باشند. در مورد التهاب صلبیه، افراد مبتلا با درد عمیق شدید، درد همراه با حرکت و احساس سفتی ظاهر می‌شوند. التهاب صلبیه (اسکلریت) معمولاً به قسمت کوچکی از صلبیه محدود می‌شود. از طرف دیگر، اگر التهاب صلبیه عمیق‌تر باشد، لازم است فوراً با پزشک تماس بگیرید، زیرا التهاب صلبیه به‌درستی درمان نشود، می‌تواند به‌شدت بینایی را مختل کند.

التهاب قرنیه

التهاب قرنیه (کراتیت) در بیشتر موارد به دلیل عملکرد باکتری‌ها است. ویروس‌ها و قارچ‌ها محرک‌های بسیار نادری هستند. به‌ویژه افرادی که از لنزهای تماسی استفاده می‌کنند، در معرض خطر بیشتری برای ایجاد التهاب قرنیه هستند. حتی افراد مسن بیشتر از این نوع التهاب رنج می‌برند، زیرا خشکی چشم نیز یکی از دلایل آن است. افراد مبتلا با احساس جسم خارجی، کاهش بینایی و درد گسترده مراجعه می‌کنند.

درمان التهاب چشم

برای درمان التهاب چشم، در صورت وجود علائم التهاب، باید به چشم پزشک مراجعه کنید. به محض اینکه پزشک تشخیص داد کدام قسمت چشم ملتهب است، درمان مناسب اعمال خواهد شد. اگر التهاب چشم به موقع متوجه شده و درمان شود، روند بهبودی معمولاً بدون عارضه است. اگر باکتری عامل عفونت باشد، از قطره‌های چشمی آنتی بیوتیک برای درمان استفاده می‌شود. در صورت بروز واکنش آلرژیک، در صورت امکان باید از تماس با آلرژن اجتناب شود. آلرژی را می‌توان با قطره‌های برای التهاب چشم کاهش داد. قطره‌های چشمی ضد ویروسی اغلب در برابر عفونت‌های ویروسی استفاده می‌شود. پماد‌های چشمی حاوی کورتیزون نیز اغلب تجویز می‌شود. برای عفونت‌های باکتریایی شایع چشمی از قطره یا پماد آنتی بیوتیکی تجویزی و کمپرس استفاده می‌شود. اغلب عفونت‌های ویروسی چشمی به خودی خود از بین ‌می‌روند. در عفونت‌های شدید ویروسی چشم، می‌توان قطره‌های چشمی ضد ویروسی تجویز کرد. برخی از عفونت‌های ویروسی چشم ممکن است نیاز به استفاده دقیق از قطره چشمی کورتیزون برای کاهش التهاب ناشی از عفونت داشته باشند. در این بازه بهتر است از دست زدن به چشم، استفاده از لنز و آرایش کردن پرهیز کنید.