- یکشنبه, 24 بهمن
- 0 دیدگاه
بیرونزدگی غیرطبیعی چشم یا پروپتوز، نشانهای است که نمیتوان نسبت به آن بیتفاوت بود. این وضعیت ممکن است هشدار دهنده مشکلات مهمی مانند بیماریهای تیروئیدی، تومورها، التهاب بافتهای پشت چشم یا آسیبهای جدی ناحیه چشم و حدقه باشد. تشخیص دقیق و به موقع علت بیرونزدگی چشم، نقش حیاتی در حفظ بینایی و زیبایی چهره ایفا میکند. در چنین شرایطی، مراجعه به پزشکی با دانش تخصصی و تجربه عملی کافی، ضروری است. دکتر محمدطاهر رجبی، فوق تخصص جراحی پلاستیک چشم و جراحی حدقه، با سالها تجربه در درمان بیماریهای نادر و پیچیده چشمی، یکی از معتبرترین و قابل اعتمادترین چهرهها در این حوزه به شمار میرود. متاسفانه بسیاری از افراد، بیرونزدگی چشم را تنها یک مشکل ظاهری میدانند و مراجعه به پزشک را به تاخیر میاندازند؛ در حالی که تشخیص زودهنگام میتواند نه تنها بینایی را حفظ کند، بلکه از بروز عوارض جبرانناپذیر چشمی و حتی مغزی جلوگیری نماید.
بیرونزدگی چشم یا پروپتوز (Proptosis)، که گاهی با نام اگزوفتالموس (Exophthalmos) نیز شناخته میشود، حالتی است که در آن یکی یا هر دو چشم بهطور غیرطبیعی از حدقه (کاسه چشم) به سمت بیرون رانده میشوند. این وضعیت قابل مشاهده است و در بسیاری از موارد، باعث تغییر در ظاهر چهره، خشکی چشم، دوبینی و گاهی درد یا احساس فشار در ناحیه چشم میشود. باید توجه داشت که بیرونزدگی چشم یک نشانه بالینی است و نه یک بیماری مستقل. این وضعیت در اثر بیماریهای زمینهای ایجاد میشود و تشخیص علت اصلی آن اهمیت حیاتی دارد، زیرا برخی دلایل میتوانند تهدیدکننده بینایی یا حتی زندگی فرد باشند. به همین دلیل، در صورت مشاهده هرگونه جلوآمدگی غیرطبیعی چشم، بررسی سریع توسط فوق تخصص جراحی پلاستیک چشم یا چشمپزشک ضروری است.
بیرونزدگی چشم (پروپتوز) حالتی است که در آن یک یا هر دو چشم بهطور غیرطبیعی به سمت جلو و خارج از کاسه چشم (حدقه) رانده میشوند. این تغییر به سادگی از ظاهر قابل تشخیص است، اما بسته به شدت بیرونزدگی و علت زمینهای، میتواند با علائم دیگری همراه باشد. اگر این نشانهها به صورت ناگهانی ظاهر شوند، ممکن است نشانهای از بیماریهای جدی مانند تومورهای چشمی، خونریزی یا عفونت پشت چشم باشند و نیازمند بررسی فوری توسط فوق تخصص جراحی پلاستیک چشم یا چشمپزشک خواهند بود. مهمترین علائم بیرونزدگی چشم عبارتاند از:

بیرونزدگی چشم، زمانی که ناگهانی یا به تدریج در حال پیشرفت باشد، علامتی هشداردهنده است که نباید نادیده گرفته شود. اگر چشم شما یا فرزندتان ناگهان جلو آمد یا متوجه تغییر در ظاهر چشمها شدید، این موضوع میتواند نشانهای از خونریزی، تومور یا التهاب حاد در حدقه باشد که نیاز به بررسی فوری دارد. زمانی که بیرونزدگی با افت دید، تاری یا لکههای دیداری همراه باشد، احتمال آسیب به عصب بینایی وجود دارد و هرگونه تاخیر در درمان میتواند خطر نابینایی دائمی را به همراه داشته باشد. همچنین، اگر بیرونزدگی مانع از بسته شدن کامل پلکها شود، احتمال خشکی شدید، زخم قرنیه و حتی عفونت چشمی بسیار بالا خواهد بود. حتی اگر بیرونزدگی بدون درد یا علائم دیگر باشد اما به مرور زمان بیشتر شود و ظاهر چهره را تغییر دهد، مراجعه به پزشک همچنان ضروری است. برای تشخیص دقیق و آغاز درمان اصولی، میتوانید به کلینیک دکتر محمد طاهر رجبی، فوق تخصص جراحی پلاستیک چشم و جراحی حدقه، مراجعه کنید. دکتر رجبی با سالها تجربه در درمان بیماریهای نادر و پیچیده چشمی، یکی از معتبرترین متخصصان در این حوزه هستند.
همچنین بخوانید: علت بزرگ شدن یک چشم نسبت به چشم دیگر
بیرونزدگی چشم (پروپتوز یا اگزوفتالموس) یکی از علائم مهم و هشداردهنده در چشمپزشکی است که میتواند بیانگر وجود مشکلات مختلف در بدن باشد. این عارضه تنها به بیماریهای چشمی محدود نمیشود، بلکه گاهی ریشه در اختلالات هورمونی، بیماریهای عصبی، عفونتها یا حتی وجود تومور دارد. شناخت علت اصلی بیرونزدگی چشم اهمیت زیادی دارد، زیرا تنها با تشخیص درست میتوان درمان موثر و به موقع را آغاز کرد. در ادامه به برخی از شایعترین دلایل ایجاد این مشکل میپردازیم:
شایعترین علت بیرونزدگی چشم در بزرگسالان، بیماری تیروئیدی چشمی است که در بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید دیده میشود. در این بیماری، بافتهای پشت چشم ملتهب و متورم شده و چشم به سمت جلو کشیده میشود و با علائمی مانند خشکی چشم، احساس فشار، دوبینی و تورم پلکها همراه است. با درمان بیماری این مشکل در چشمها برطرف میشود اما برای درمان تخصصیتر بهتر است از چشم پزشک کمک گرفته شود.
وجود تومورهای خوشخیم یا بدخیم در پشت چشم، میتوانند باعث فشار به کره چشم و بیرونزدگی آن شوند. این تودهها ممکن است به تدریج یا به صورت ناگهانی رشد کنند. معمولا تومور و کیستها یکطرفه و بدون درد ظاهر میشود؛ اما میتوانند به مرور بینایی را تحت تاثیر قرار دهند. به همین دلیل در صورت مشاهده هرگونه علائم غیر طبیعی در چشم ها بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا درمان مناسبی برای آن انجام شود.
عفونتهای حاد بافت چربی و عضلات پشت چشم مخصوصا در کودکان میتواند منجر به بیرونزدگی سریع چشم، درد، قرمزی و تب شود. این حالت یک اورژانس پزشکی است و نیاز به درمان فوری با آنتیبیوتیک یا جراحی دارد. زمانی که این عفونتها ایجاد میشود چشمها دچار برجستگی شده و این موضوع میتواند بر بینایی افراد نیز تاثیر گذار باشد.
آسیبهای شدید به ناحیه صورت و حدقه میتوانند باعث خونریزی پشت چشم (هماتوم) یا ایجاد شکستگیهای استخوانی شوند. این تغییرات موجب افزایش فشار در حدقه و در نتیجه بیرونزدگی چشم میشوند. چنین شرایطی معمولا با کبودی، تورم اطراف چشم و محدودیت حرکت کره چشم همراه است. در برخی موارد، این آسیبها میتوانند اثرات ماندگاری بر جای بگذارند و باعث بیرونزدگی دائمی چشم شوند.
این اختلال به دلیل ارتباط غیرعادی بین شریان و وریدهای پشت چشم ایجاد شده و باعث افزایش فشار در چشم میشود. همراه با صدای وزوز در گوش، قرمزی چشم و بیرونزدگی ضرباندار است. در این شرایط فرد علاوه بر درمان بیماری زمینهای خود باید با کمک چشم پزشک بیرون زدگی چشم را نیز درمان کند تا از بروز علائم شدیدتر جلوگیری شود.
بیماریهایی مانند سارکوئیدوز، واسکولیتها یا اوربیتوپاتی التهابی میتوانند با التهاب مزمن بافتهای حدقه، باعث بیرونزدگی چشم شوند و با درد، خشکی چشم و اختلال در حرکات چشمی همراه هستند. معمولا افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند دچار برخی از علائم مانند بیرون زدگی چشم می شوند. این بیرون زدگی میتواند در بعضی از شرایط همراه با درد باشد.
بعضی از کودکان به دلیل ناهنجاریهای مادرزادی مانند نوروبلاستوما یا آنژیوفیبروما ممکن است دچار بیرونزدگی چشم شوند. تشخیص علت دقیق بیرونزدگی چشم تنها با معاینه تخصصی، آزمایشات خون و تصویربرداریهای پیشرفته مانند MRI یا CT اسکن حدقه ممکن است. به همین دلیل، مراجعه به پزشک متخصص جراحی پلاستیک چشم ضروری است.

بیرونزدگی چشم (پروپتوز یا اگزوفتالموس) یک حالت یکنواخت و ساده نیست؛ بلکه بر اساس جهت، شدت، سرعت بروز، علت زمینهای و اینکه یک یا هر دو چشم درگیر هستند، به انواع مختلفی تقسیم میشود. آشنایی با این دستهبندیها به پزشک کمک میکند تا علت دقیق را شناسایی کرده و بهترین مسیر درمان را انتخاب کند. مهمترین انواع بیرونزدگی چشم عبارتاند از:
بیرونزدگی چشم زمانی رخ میدهد که در فضای پشت چشم، جایی که عضلات، عروق، بافت چربی و عصب بینایی قرار دارند، فشار یا حجم بیش از حد ایجاد شود. در حالت طبیعی، این ساختارها چشم را در جای خود ثابت نگه میدارند، اما هر عاملی که باعث تورم، التهاب، خونریزی یا رشد غیرعادی در این ناحیه شود، میتواند چشم را به سمت جلو هل بدهد. به عنوان نمونه، در بیماری تیروئید چشمی (گریوز) بافتهای پشت چشم ملتهب و متورم میشوند و همین تغییر باعث بیرونزدگی چشم میگردد. از آنجا که این عارضه میتواند دلایل گوناگون و گاه جدی داشته باشد، بررسی و تشخیص دقیق آن تنها توسط پزشک متخصص امکانپذیر است.
تشخیص بیرونزدگی چشم (Proptosis) تنها با مشاهده ظاهری امکانپذیر نیست و نیاز به بررسی دقیق کلینیکی و استفاده از روشهای تصویربرداری دارد. هدف اصلی از تشخیص، نهفقط تایید بیرونزدگی، بلکه شناسایی علت زمینهای آن است تا درمان مناسب و به موقع آغاز شود. در اولین مرحله، پزشک ظاهر چشمها، تقارن آنها، موقعیت پلکها، حرکت کره چشم و میزان فشار وارد بر چشم را بررسی میکند. برای اندازهگیری دقیقتر، ابزاری به نام اگزافتالمومتر (Exophthalmometer) بهکار میرود. این ابزار امکان ثبت میزان جلوآمدگی چشم نسبت به حدقه و مقایسه آن با چشم مقابل را فراهم میکند و در مراجعات بعدی نیز برای پیگیری تغییرات بسیار کاربرد دارد. در ادامه، در صورت نیاز از روشهای تصویربرداری پیشرفته مانند سیتیاسکن، امآرآی یا سونوگرافی استفاده میشود تا جزئیات بیشتری از ساختارهای داخل حدقه و پشت چشم مشخص گردد. همچنین، اگر شک به بیماریهای سیستمیک مانند تیروئید چشمی (Graves) وجود داشته باشد، آزمایشهای هورمونی از جمله TSH، T3 و T4 تجویز میشوند. در شرایطی که احتمال التهاب یا عفونت مطرح باشد، بررسی شاخصهای التهابی خون مثل CRP و ESR نیز میتواند اطلاعات ارزشمندی در اختیار پزشک قرار دهد.

درمان بیرون زدگی چشم به علت زمینهای، شدت بیرون زدگی، وضعیت بینایی و سن بیمار بستگی دارد. هدف اصلی درمان، کاهش فشار از روی کره چشم و عصب بینایی، رفع علت اصلی و در صورت نیاز، بازگرداندن زیبایی طبیعی چشم است. درمانها میتوانند به صورت دارویی، غیرجراحی یا جراحی انجام شوند. انواع درمان بیرون زدگی چشم، شامل موارد زیر هستند:
درمان دارویی بیرونزدگی چشم بستگی به علت زمینهای آن دارد. اگر بیرونزدگی ناشی از بیماریهای التهابی، تیروئیدی یا عفونی باشد، میتوان با دارو وضعیت را کنترل یا بهبود بخشید. البته در بعضی موارد، درمان دارویی فقط نقش کنترل و تثبیت بیماری را دارد و ممکن است برای اصلاح کامل ظاهر چشم، نیاز به درمانهای تکمیلی یا جراحی باشد.
این نوع شایعترین علت بیرونزدگی دوطرفه چشم در بزرگسالان است. در این موارد، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به عضلات و بافتهای اطراف چشم حمله میکند. داروهای زیر تجویز میشوند:
در این موارد، عفونت در بافتهای پشت چشم باعث ورم و فشار میشود و چشم را به بیرون هل میدهد و درمان فوری با کمک آنتیبیوتیک ضروری است. آنتیبیوتیکهای تزریقی (مانند سفوتاکسیم، وانکومایسین)در بیمارستان و به صورت وریدی برای عفونتهای شدید و پیشگیری از پخش عفونت به مغز یا از بین رفتن بینایی تجویز میشوند و آنتیبیوتیک خوراکی (در موارد خفیفتر یا بعد از بهبود اولیه) مثل آموکسیکلاو، کلیندامایسین یا مترونیدازول بسته به نوع باکتری تجویز میشود.

درمان بیرونزدگی چشم همیشه نیازمند جراحی نیست. در بسیاری از موارد، اگر بیماری در مراحل اولیه یا خفیف باشد، میتوان با استفاده از روشهای غیرجراحی وضعیت بیمار را کنترل یا بهبود بخشید. این درمانها معمولا به دستههای مختلفی تقسیم میشوند. در ادامه، مهمترین درمانهای غیرجراحی بیرونزدگی چشم را میتوانید بخوانید:
زمانی که بیرونزدگی چشم شدید، دردناک، یا تهدیدکنندهی بینایی باشد یا زمانی که درمانهای دارویی و حمایتی نتوانند علائم را کنترل کنند، جراحی کاهش فشار حدقه یا همان Orbital Decompression Surgery بهترین و موثرترین گزینه درمانی خواهد بود. این جراحی، یک روش تخصصی در حوزهی جراحی پلاستیک چشم است که با هدف کاهش فشار داخل حدقه و بازگرداندن چشم به موقعیت طبیعیتر انجام میشود. در این روش، با برداشتن بخشی از استخوانهای دیوارههای حدقه یا چربی اضافهی پشت چشم، فضا برای عقب رفتن کره چشم ایجاد میشود. این کار باعث میشود فشار از روی عصب بینایی برداشته شده و ظاهر چشم به حالت طبیعیتری بازگردد.
همچنین بخوانید: هزینه عمل بیرون زدگی چشم
بیرونزدگی چشم، اگر به موقع تشخیص داده نشود یا درمان مناسب دریافت نکند، میتواند منجر به عوارض جدی و گاه برگشتناپذیر شود. این مشکل نه تنها بر ظاهر فرد تاثیر میگذارد، بلکه میتواند بینایی و سلامت چشم را به خطر بیندازد. در اثر بیرونزدگی چشم، پلکها ممکن است نتوانند بهطور کامل بسته شوند. این حالت منجر به خشکی شدید سطح چشم شده و در صورت عدم رسیدگی، ممکن است باعث زخم قرنیه، عفونت یا حتی سوراخ شدن آن شود. در ادامه مهمترین خطرات و عوارض بیرونزدگی چشم را نام بردهایم:

بیرونزدگی چشم تنها یک مشکل ظاهری نیست، بلکه میتواند نشانهای از اختلالات جدی در بدن باشد که بیتوجهی به آن، عواقب جبرانناپذیری برای سلامت بینایی و حتی عملکرد مغز به همراه دارد. تشخیص به موقع و درمان صحیح، مهمترین قدم برای جلوگیری از پیشرفت بیماری و بازگشت چشمها به حالت طبیعی است. در این مسیر، انتخاب پزشکی متخصص و باتجربه، تفاوتی حیاتی ایجاد میکند. دکتر محمد طاهر رجبی، فوق تخصص جراحی پلاستیک چشم، با سالها تجربه در درمان انواع بیماریهای نادر و پیچیده چشمی، یکی از مطمئنترین گزینهها برای افرادی هستند که به دنبال درمان اصولی، علمی و زیباییشناسانه بیرونزدگی چشم هستند. اگر شما یا عزیزانتان با علائمی مانند جلو آمدن چشم، درد، فشار در کاسه چشم یا تغییر ظاهر چهره مواجه هستید، فرصت را از دست ندهید و برای مشاوره تخصصی و آغاز فرآیند درمان، با کلینیک تخصصی دکتر رجبی تماس بگیرید. شمارههای تماس:
02188874959 - 02188201656 - 02188201460
در موارد شدید یا درماننشده، بله. اگر عصب بینایی تحت فشار قرار بگیرد یا قرنیه آسیب ببیند، ممکن است بینایی فرد بهطور دائمی کاهش پیدا کند یا از بین برود.
بله، در برخی موارد میتواند بسیار خطرناک باشد؛ مخصوصا اگر به عصب بینایی فشار وارد کند یا باعث خشکی شدید و زخم قرنیه شود. تشخیص زودهنگام و درمان صحیح از آسیب دائمی جلوگیری میکند.
در بسیاری از موارد، بله. هدف جراحی، بازگرداندن چشم به محل طبیعی، کاهش فشار و بهبود ظاهر است. البته نتیجه نهایی به علت اصلی بیماری و شدت آن نیز بستگی دارد.