انتروپیون چشم: علائم، علت، درمان و پیشگیری

انتروپیون به وضعیتی گفته می‌شود که در آن پلک به سمت داخل برگشته و مژه‌ها با سطح چشم تماس پیدا می‌کنند. این تماس می‌تواند باعث التهاب، قرمزی، درد و حتی آسیب به قرنیه شود. انتروپیون معمولاً در افراد مسن‌تر به دلیل ضعیف شدن عضلات و بافت‌های اطراف پلک رخ می‌دهد. با افزایش سن، پوست و عضلات پلک شل شده و ممکن است به سمت داخل برگردد. در صورت بروز انتروپیون، ممکن است پلک برای همیشه به سمت داخل برگردد. البته ممکن است فقط زمانی که فرد به شدت پلک می زند یا پلک هایش را روی هم فشار می‌دهد این شرایط را تجربه کند. انتروپیون در افراد مسن شایع‌تر است و اغلب فقط پلک پایینی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

انتروپیون چیست؟

انتروپیون یک بیماری چشمی است که در آن پلک به سمت داخل می‌چرخد و مژه‌ها و پوست پلک با سطح قرنیه ساییده می‌شود. این ساییدگی باعث التهاب، قرمزی، درد و احساس وجود جسم خارجی در چشم می‌شود. این بیماری شایع چشمی ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. البته در نظر داشته باشید که این بیماری معمولا در افراد مسن بیش‌تر اتفاق می‌افتد و بالا رفتن سن به صورت کلی در ایجاد این بیماری موثر است. 

علائم بروز انتروپیون 

 همان‌طور که در بخش ابتدایی متن اشاره کردیم، این بیماری باعث سائیدگی چشم می‌شود. این ساییدگی باعث ایجاد علائم آزاردهنده‌ای می‌شود که در صورت عدم درمان، می‌تواند به عوارض جدی‌تری منجر شود. برخی از این علائم به شرح زیر هستند: 

• قرمزی و التهاب چشم: به دلیل تحریک مداوم قرنیه توسط مژه‌ها، احتمال قرمز شدن و التهاب چشم افزایش پیدا می‌کند. 

• درد و سوزش چشم: چشم‌ها به ویژه هنگام پلک زدن، ممکن است دچار درد و سوزش بسیاری شوند. 

• احساس وجود جسم خارجی در چشم: به دلیل تماس مداوم مژه‌ها با قرنیه، شخص احساس می‌کند که داخل چشم یک جسم خارجی وجود دارد. 

• آبریزش چشم: به دلیل تحریک و التهاب، چشم اصطلاحا دچار آبریزش و ریزش اشک می‌شود.

• تاری دید: در موارد شدید، ساییدگی مداوم قرنیه ممکن است باعث کاهش بینایی شود.

• ترشحات چرکی: در برخی موارد، عفونت ثانویه می‌تواند باعث ایجاد ترشحات چرکی شود.

• چسبندگی پلک‌ها: در برخی موارد، پلک‌ها ممکن است به هم بچسبند. این وضعیت می‌تواند برای بیمار دردناک باشد. 

• حساسیت به نور: به دلیل التهاب قرنیه، چشم‌ها به نور واکنش نشان خواهند داد. 

علل انتروپیون یا برگشت پلک

این بیماری شایع چشمی که اغلب در افراد مسن اتفاق می‌افتد، می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد. این بیماری مانند سایر بیماری‌های چشمی علائمی دارد که به شایع‌ترین آن اشاره کردیم. در این بخش به بیان علت‌های بروز بیماری انتروپیون می‌پردازیم: 

• شل شدن عضلات و بافت‌های پلک: با افزایش سن، عضلات و بافت‌های اطراف چشم ضعیف‌تر شده و خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند. این امر باعث می‌شود پلک به سمت داخل کشیده شود.

• تغییرات پوستی: پوست اطراف چشم با افزایش سن نازک‌تر و شل‌تر می‌شود. همین موضوع می‌تواند باعث ایجاد انتروپیون شود.

• التهاب مزمن پلک: بیماری‌هایی مانند بلفاریت (التهاب پلک) می‌توانند باعث اسپاسم عضلات پلک و در نتیجه انتروپیون شوند.

• تراخم: این بیماری عفونی چشم، باعث ایجاد اسکار در پلک شده و یکی از علل شایع انتروپیون در برخی موارد است.

• بیماری‌های خود ایمنی: برخی بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس، می‌توانند بر بافت‌های پلک تأثیر گذاشته و باعث ایجاد انتروپیون شوند

• جراحی‌های قبلی: جراحی‌های چشم یا پوست اطراف چشم، به ویژه اگر به درستی انجام نشوند، می‌توانند باعث ایجاد اسکار شده و منجر به انتروپیون شوند.

• تروما و آسیب: ضربه به چشم یا اطراف آن می‌تواند به بافت‌های پلک آسیب رسانده و باعث تغییر شکل آن شود.

• سوختگی‌های شیمیایی: سوختگی‌های شیمیایی در ناحیه چشم می‌توانند باعث ایجاد اسکار شده و به انتروپیون منجر شوند.

تشخیص انتروپیون چگونه است؟

انتروپیون معمولاً با معاینه معمول چشمی و فیزیکی قابل تشخیص است. پزشک ممکن است در حین معاینه پلک‌های شما را بکشد یا از شما بخواهد پلک بزنید یا چشمان خود را به شدت ببندید. این معاینات به پزشک کمک می‌کند تا بتواند بهتر و دقیق‌تر تشخیص دهد. به صورت کلی روش‌هایی برای تشخیص این بیماری وجود دارد که در این بخش به آن می‌پردازیم: 

• معاینه فیزیکی چشم: پزشک با استفاده از ابزارهای مخصوص، پلک‌ها و قرنیه شما را به دقت بررسی می‌کند.

• بررسی سابقه پزشکی: پزشک در مورد سابقه بیماری‌های شما، جراحی‌های قبلی، داروهایی که مصرف می‌کنید و هرگونه علائم دیگری که ممکن است مرتبط باشد، از شما سوال خواهد کرد.

• آزمایش‌های تکمیلی (در صورت نیاز): در برخی موارد، پزشک ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر، آزمایش‌های دیگری مانند خون، رنگ‌آمیزی قرنیه و عکس‎‌برداری از چشم انجام دهد. 

 روش‌های درمانی انتروپیون

انتروپیون معمولاً با جراحی درمان می‌شود، اما بسته به شدت بیماری و علت ایجاد آن، روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد. انتخاب روش درمانی برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد. هر شخص با توجه به میزان حاد بودن وضعیت این بیماری، روش مورد نظر را انتخاب می‌کند. در ادامه به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنیم:

روش‌های جراحی

• جراحی سنتی: در این روش، جراح با ایجاد برش‌هایی در پلک، آن را به حالت طبیعی خود باز می‌گرداند و عضلات و بافت‌های پلک را ثابت می‌کند. این جراحی پلک نیاز به اقدامات مراقبتی ویژه‌ای دارد. 

• جراحی با لیزر: در این روش، از لیزر برای ایجاد برش‌ها و بستن بافت‌ها استفاده می‌شود. این روش معمولاً غیر تهاجمی است و دوره نقاهت کوتاه‌تری دارد.

• جراحی با استفاده از مواد قابل جذب: در این روش، از مواد قابل جذب برای ثابت کردن پلک در موقعیت صحیح استفاده می‌شود.

روش‌های درمانی غیر جراحی

• اشک مصنوعی: استفاده از اشک مصنوعی به کاهش خشکی چشم و کاهش تحریک ناشی از ساییدگی مژه‌ها کمک می‌کند.

• پمادهای چشمی: پمادهای چشمی می‌توانند به مرطوب نگه‌داشتن چشم و کاهش التهاب کمک کنند.

• لنزهای تماسی درمانی: در برخی موارد، استفاده از لنزهای تماسی درمانی می‌تواند از قرنیه در برابر آسیب محافظت کند.

• تزریق بوتاکس: تزریق بوتاکس می‌تواند به شل شدن عضلات پلک و کاهش اسپاسم کمک کند.

کلام آخر

انتروپیون یا برگشتگی پلک به داخل، یک بیماری چشمی است که با تشخیص و درمان به موقع قابل کنترل است. اگر شما یا اطرافیانتان علائمی مانند قرمزی چشم، درد، سوزش یا احساس وجود جسم خارجی در چشم را تجربه می‌کنید، حتماً به پزشک متخصص چشم مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، از بروز عوارض جدی مانند زخم قرنیه و کاهش بینایی جلوگیری می‌کند. دکتر محمدطاهر رجبی فوق تخصص جراحی پلاستیک و ترمیمی چشم و صورت (اکولوپلاستی) از دانشگاه UCLA آمریکا - استاد تمام دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، با تخصص و تجربه خود در امر جراحی‌های بیماری‌های چشمی، شما را در مسیر تشخیص و درمان همراهی خواهند کرد.