چشم يكي از مهمترین اعضای بدن برای سلامتی است كه سوختگیها تهديدی برای اين عضو زيبا و نعمت الهی است. انواع سوختگیها كه میتواند چشم را مورد آزار قرار دهد، عبارتاند از سوختگی بهوسیله مواد شيميايی، گرما و اشعه. در این مقاله به بررسی انواع سوختگی چشم میپردازیم.
علائم سوختگی چشم
تماس مستقیم و پاشیدن ماده شیمیایی به چشم، خطرناکترین حالت است، اما گاز و غبار غلیظ آنها نیز میتواند باعث صدمه شود. اگر ماده شیمیایی، یک یا هر دو چشم شما را بسوزاند، بر اساس علائم زیر متوجه آن خواهید شد:
- چشم شما درد میگیرد.
- چشم حساسیت به نور و یا دچار تاری دید میشوید.
سوختگیهای شیمیایی چشم
پلکها در واکنش به ورود چیزی به چشم معمولاً بهسرعت بسته میشوند تا از آسیب چشم جلوگیری کنند. بااینحال، بعضی اوقات مواد شیمیایی تحریککننده یا مضر هنوز به سطح چشم وارد میشوند و باعث سوختگی شیمیایی میشوند. سوختگیهای شیمیایی چشم از اورژانسهای چشمپزشکی محسوب میشوند. اين آسیبها كه موجب اختلال بارز عملكرد چشم میشوند، اغلب در جوانها رخ میدهند. آسیبهای شيميايی چشم میتوانند منجر به تخريب وسيع اپيتليوم سطحی، قرنيه و اتاق قدامی شوند. اين آسیبها اغلب اتفاقی و خفيف بوده و موارد شديد آن كه ممكن است منجر به آسيب بينايی شديد شوند كمتر اتفاق میافتد.
خطرناکترین سوختگیهای شیمیایی
شامل اسیدهای قوی یا قلیایی است. سوختگیهای قلیایی بیشتر از سوختگیهای اسیدی جدیتر هستند. مواد قلیایی بیشتر در محصولات آهک، بتن، گچ و ملاط، پاککنندههای اجاقگاز و مواد شوینده ماشین ظرفشویی و کودها یافت میشود. این مواد اغلب بهصورت مایع در چشم پاشیده میشوند، اما میتوانند بهصورت پودر نیز باشند. آسیبهای قلیایی، میتواند منجر به زخم، سوراخ شدن چشم، عفونت و حتی نابینایی شود.
سوختگی شیمیایی چشم بسیار دردناک است. ازآنجاکه درد بسیار زیاد است، فرد تمایل دارد پلکها را بسته نگهدارد. پلکهای بسته ماده را برای مدت طولانی در چشم نگه میدارد که ممکن است آسیب را بدتر کند.
آسیبهای شيميايی شديد در مردان بين 45-16 سال و اغلب حين كار يا در منزل رخ میدهند. در زنان نيز اغلب سوختگیهای شيميايی در منزل رخ میدهند. مواد شيميايی قليايی كه به طور اتفاقي و يا در سوقصد به افراد رخ میدهند به طور وسيعی در محصولات تمیزکننده خانگی و در بسياری از تركيبات مورداستفاده در خانهسازی به كار میروند و به همين دليل شيوع آسیبهای شيميايی ناشی از مواد قليايی بيشتر از اسيدهاست.
تنها روش درمانی موردنیاز برای مواردی مانند صابون، شامپو و عطرهایی که در چشم میروند، این است که چشمها را بلافاصله با آب بشویید. استفاده از عینک ایمنی یا محافظ صورت هنگام دست زدن به مواد خطرناک برای کمک به جلوگیری از سوختگی ضروری است.
ترمیم و بازسازی
توضیحات عکس: آقاي پنجاهساله مورد سوختگی با اسيد، كه به دليل شدت سوختگی پلک بالا و مژهها به طور كامل دچار چسبندگي شده بود و عكس سمت چپ حالت باز و بسته چشم بيمار را نشان میدهد به اين معنی كه بيمار قادر به بستن چشم نبود و زخم قرنيه در هر دو چشم شروع شده بود. بازسازی بافت پيک برای ايشان با روشهای ترميمی پوست و پيوند بافت انجام شد و بيمار از زيبايی و عملكرد بافت پلک رضايت كامل داشتند.
سوختگی بهوسیله حرارت
وقتی صورت فردی در معرض حرارت زیاد قرار داشته باشد، چشمها در اثر انعکاس خودبهخودی بسته میشوند تا کره چشم مصون بماند، ولی پلکها در معرض خطر سوختگی قرار داشته و مجروح میشوند. چون درمان پلکهای سوخته به مراقبت ویژه احتیاج دارد، در این موارد، باید چشمها را با یک پانسمان مرطوب و تمیز پوشاند و به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی رساند.
سوختگی بهوسیله اشعه و نور
درصورتیکه چشمها در مقابل نور شدید قرار داشته باشند، ممکن است سلولهای حسی آن در معرض سوختگی قرار گیرند، مانند نور ساطعشده از دستگاههای مخصوص جوشکاری، در این نوع سوختگی که سلولهای خاصی در شبکیه چشم آسیب میبینند، در معاینه ظاهری، علائمی دیده نخواهد شد. اگر مصدوم در حالت استراحت باشد، چشمهای او را با گاز استریل میپوشانیم تا شدت درد کاسته شود و هر چه سریعتر او را به مرکز بهداشتیدرمانی میرسانیم.پ
درمان سوختگی چشم
بلافاصله چشمان خود را با آب پُرفشار و تمیز به مدت 15تا 30 دقیقه بشویید. برای ایجاد فشار مطلوب، سرخود را زیر شیر آب بگیرید یا با یک ظرف تمیز، آب را به داخل چشم بریزید. حین شستشو، چشمها را تا حد امکان بهطور کامل باز نگه دارید. سوختگی چشم، یک فوریت پزشکی است و باید بدون درنگ درمان شود. به نزدیک ترین درمانگاه یا بیمارستان محل زندگی خود مراجعه کنید یا با چشمپزشک تماس بگیرید.
برای حفظ بینایی و جلوگیری از عوارض جدی، مانند آسیب به قرنیه و عنبیه، سوراخ شدن چشم، سوختگی شدید باید توسط چشمپزشک (یک پزشک متخصص چشم و پلک) ظرف 24 ساعت درمان شود.
پزشک ممکن است برای معاینه و درمان چشم از داروی بیحسی موضعی ببهمنظورکاهش درد استفاده کند. بسته به وسعت آسیب، ممکن است چشم با نوار زخمبندی بسته شود، یا با یک آنتیبیوتیک درمان شده و به چشم فرصت ترمیم خود به خود داده شود. صدمات جدی ملتحمه، قرنیه یا پلک چشم ممکن است به جراحی ترمیمی نیاز داشته باشد که بعدا انجام خواهد شد.
پس از آسیب سوختگی به چشم، مراقبت از علائم عفونت چشم مهم است. در طی روند بهبود اگر علائم غیرعادی در چشمهای خود مشاهده کردید حتما به پزشک مراجعه نمایید.